Những năm gần đây, làn sóng đầu tư vào giáo dục nghề nghiệp tại Mỹ đang bùng nổ, báo hiệu sự dịch chuyển mô hình trong thị trường lao động. Khi AI và tự động hóa dần thay thế các công việc hành chính, những nghề đòi hỏi kỹ năng thực hành trực tiếp như thợ mộc, thợ điện, thợ hàn, kỹ thuật viên cơ khí… trở nên có giá trị hơn bao giờ hết.
Một trong những ví dụ điển hình là Trường Trung học Middleton, Wisconsin, nơi từng bỏ bê các lớp học nghề trong nhiều năm. Tuy nhiên, với khoản đầu tư 90 triệu USD vào năm 2022, khuôn viên trường đã được cải tạo để mở rộng các khóa học nghề. Hiện nay, 25% trong số 2.300 học sinh của trường đang theo học ít nhất một khóa về xây dựng, chế tác gỗ hoặc sản xuất.
Theo số liệu từ Sở Giáo dục Công cộng Wisconsin, chỉ riêng năm học 2022-2023, số học sinh trung học tham gia các lớp kiến trúc và xây dựng đã tăng 10%, trong khi số lượng đăng ký vào các khóa học sản xuất tăng 13%.
Trong nhiều thập kỷ, hệ thống giáo dục Mỹ tập trung mạnh vào đại học, coi đây là con đường tất yếu để thành công. Báo cáo liên bang “A Nation at Risk” (1983) từng thúc giục các trường trung học nâng cao tiêu chuẩn học thuật, khiến các khóa học nghề bị cắt giảm. Điều này tạo ra định kiến rằng nghề thủ công chỉ dành cho học sinh có thành tích kém hơn.
![]() |
Những nghề thủ công đang thiếu hụt lao động trầm trọng. Ảnh minh họa |
Tuy nhiên, thực tế đã thay đổi. Một báo cáo năm 2024 của Burning Glass Institute cho thấy gần một nửa số sinh viên tốt nghiệp đại học tại Mỹ hiện đang làm những công việc không yêu cầu bằng cử nhân. Trong khi đó, những nghề thủ công như thợ điện, thợ hàn, thợ sửa ống nước… lại đang thiếu hụt lao động trầm trọng và có mức thu nhập hấp dẫn.
Tại bang Ohio, chính quyền địa phương đã đẩy mạnh đầu tư vào các chương trình đào tạo nghề bằng cách cung cấp nhiều ưu đãi tài chính cho các khóa học cấp chứng chỉ ngành như kỹ thuật viên dược phẩm hay thợ lắp ống. Nhiều trường trung học đã cập nhật chương trình học để trang bị cho học sinh kỹ năng thực tế phù hợp với nhu cầu lao động hiện nay.
Trong khi nhiều công việc văn phòng có nguy cơ bị AI thay thế, các ngành xây dựng và sản xuất lại đang tận dụng công nghệ này để phát triển. Những tiến bộ về tự động hóa và kỹ thuật số không chỉ giúp nâng cao hiệu suất lao động mà còn làm tăng nhu cầu về các chuyên gia có kỹ năng thực hành thực tế.
Tại Trường Trung học Sutherlin, Oregon, lớp học nghề mộc đã thu hút 150 học sinh, so với chỉ 30 học sinh cách đây một thập kỷ. Nhờ khoản tài trợ 375.000 USD từ bang, trường đã trang bị thêm máy cắt laser và bộ định tuyến CNC, giúp học sinh tiếp cận với công nghệ sản xuất tiên tiến.
Dữ liệu từ nhà cung cấp bảng lương ADP cho thấy tỷ lệ lao động trẻ (20-24 tuổi) làm việc trong lĩnh vực kỹ thuật và sản xuất đã tăng lên 18% vào tháng 5/2024, cao hơn so với thời điểm đầu năm 2019. Điều này phản ánh sự dịch chuyển trong lựa chọn nghề nghiệp của thế hệ trẻ khi ngày càng có nhiều người từ bỏ ý định vào đại học để theo đuổi nghề kỹ thuật.
![]() |
Lao động trong các nghề thủ công đang có mức lương khá cao. Ảnh minh họa |
Không chỉ các trường học, các doanh nghiệp cũng đang nhanh chóng thích nghi. PBK, một công ty kiến trúc có trụ sở tại Houston, cho biết doanh thu từ các dự án giáo dục nghề nghiệp đã tăng gấp đôi trong 5 năm qua, chiếm khoảng 10% tổng doanh thu của công ty.
Dù nhu cầu về lao động có tay nghề đang tăng cao, việc mở rộng giáo dục nghề nghiệp vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong số đó là chi phí đào tạo cao. Giáo viên tại Middleton chi khoảng 20.000 USD mỗi năm cho vật liệu giảng dạy như gỗ, thép, nhôm. Việc nâng cấp thiết bị sản xuất cũng đòi hỏi nguồn vốn lớn, với một số hạng mục lên đến 600.000 USD.
Bên cạnh đó, việc thu hút giáo viên dạy nghề cũng là một bài toán khó. Lương giáo viên thường thấp hơn so với thu nhập của những người làm trong ngành công nghiệp, khiến nhiều chuyên gia tay nghề cao không muốn chuyển sang giảng dạy.
Tuy nhiên, với sự hỗ trợ ngày càng lớn từ chính phủ và doanh nghiệp, tương lai của giáo dục nghề nghiệp tại Mỹ đang trở nên sáng sủa hơn.