KOL và trách nhiệm xã hội trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện “bộ tứ trụ cột” phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội – an ninh, hướng tới kiến tạo kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, KOL (Key Opinion Leader – người có sức ảnh hưởng) đã trở thành một lực lượng quan trọng trên không gian mạng. Họ không chỉ giúp thúc đẩy kinh tế số, xã hội số, mà còn góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, định hướng nhận thức và hành vi của cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Sức ảnh hưởng này là con dao hai lưỡi. Nó có thể trở thành nguồn sức mạnh mềm to lớn nếu được sử dụng đúng hướng, hoặc gây ra hệ lụy nghiêm trọng nếu bị khai thác sai mục đích. Chính vì vậy, nguyên tắc “Ảnh hưởng càng lớn – trách nhiệm càng cao” cần được coi là chuẩn mực sống còn đối với mọi KOL muốn giữ vững uy tín, bảo vệ hình ảnh cá nhân và duy trì niềm tin nơi công chúng.

Minh bạch trong hoạt động của KOL không chỉ là yêu cầu về mặt đạo đức, mà còn là yếu tố quyết định khả năng tồn tại lâu dài của họ. Minh bạch thể hiện ở việc công khai rõ ràng khi nội dung là quảng cáo, minh bạch nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, cũng như trung thực về trải nghiệm cá nhân.

“Ảnh hưởng càng lớn – trách nhiệm càng cao” phải trở thành nguyên tắc sống còn đối với mọi KOL, nếu muốn gìn giữ uy tín, bảo vệ hình ảnh cá nhân và bồi đắp niềm tin vững bền trong lòng công chúng

Thực tế tại Việt Nam cho thấy, việc ghi nhãn quảng cáo (#quangcao, #sponsored) vẫn chưa được thực hiện đồng bộ. Một số KOL che giấu mục đích thương mại hoặc giới thiệu sản phẩm không qua kiểm chứng, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, sản phẩm sức khỏe. Hậu quả là niềm tin của người tiêu dùng bị xói mòn, thậm chí gây thiệt hại về tài chính và sức khỏe cho cộng đồng. Minh bạch vì thế không chỉ bảo vệ khán giả, mà còn bảo vệ chính KOL khỏi rủi ro pháp lý và khủng hoảng truyền thông.

Khung pháp lý điều chỉnh hoạt động của KOL tại Việt Nam hiện nay chưa có văn bản chuyên biệt cho tiếp thị ảnh hưởng, nhưng KOL vẫn phải tuân thủ nhiều luật và nghị định hiện hành như Luật Quảng cáo, Luật Thương mại, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật An ninh mạng…

Vấn đề nằm ở chỗ, chế tài xử lý hiện chưa tương xứng với hậu quả mà hành vi vi phạm của KOL gây ra. Một tin giả do KOL đăng tải có thể lan truyền tới hàng triệu người, tác động mạnh hơn rất nhiều so với tài khoản cá nhân thông thường, nhưng mức xử phạt lại ngang bằng. Sự bất cân xứng này không đủ sức răn đe, dẫn tới tình trạng một số KOL sẵn sàng đánh đổi uy tín để kiếm lợi ngắn hạn từ quảng cáo sai sự thật, bán hàng kém chất lượng, hoặc phát tán thông tin lệch chuẩn.

Vì vậy, việc hoàn thiện hành lang pháp lý là yêu cầu cấp thiết. Cần có các quy định chuyên biệt về tiếp thị ảnh hưởng, áp dụng chế tài mạnh mẽ và cơ chế giám sát hiệu quả, đồng thời phân biệt rõ mức độ xử lý đối với KOL có sức lan tỏa lớn.

Ngày 18/8, Hà Nội sẽ diễn ra Hội nghị “KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” (KOL Summit 2025), sự kiện quốc gia đầu tiên quy tụ gần 300 KOL tiêu biểu từ 34 tỉnh, thành

Giá trị cốt lõi để một KOL duy trì sức ảnh hưởng bền vững không chỉ nằm ở lượng người theo dõi, mà ở khả năng truyền cảm hứng và đóng góp cho xã hội. Những KOL biết gắn tiếng nói của mình với các hoạt động vì cộng đồng: bảo vệ môi trường, chống tin giả, giáo dục, bình đẳng giới và chăm sóc sức khỏe tinh thần,...sẽ trở thành biểu tượng của sức mạnh mềm, được công chúng tôn trọng và tin tưởng.

Với vai trò lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng và chủ quyền quốc gia, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao sẵn sàng đồng hành cùng các tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng KOL nhằm thúc đẩy những sáng kiến giúp phát huy đóng góp tích cực của KOL cho sự phát triển đất nước.

Trong tháng 8, phối hợp với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, Cục sẽ triển khai ba sáng kiến: tổ chức Hội nghị KOL toàn quốc – diễn đàn thường niên quy tụ KOL tiêu biểu, nhà quản lý, doanh nghiệp và nền tảng để thảo luận giải pháp phát huy vai trò tích cực của KOL; thành lập Liên minh KOL uy tín – dẫn dắt các sáng kiến lan tỏa giá trị bền vững, chống tin giả, lừa đảo, thúc đẩy kỹ năng an toàn mạng và triển khai các dự án cộng đồng; và khởi động chương trình “Ảnh hưởng có trách nhiệm” – xây dựng, áp dụng quy tắc và tiêu chuẩn cộng đồng, đề cao minh bạch và tự kiểm soát.

Ba sáng kiến này sẽ hội tụ tại Hội nghị KOL toàn quốc, hướng tới xây dựng cộng đồng KOL có sức lan tỏa mạnh mẽ, ảnh hưởng có trách nhiệm và góp phần củng cố niềm tin trên không gian mạng.