Không chỉ nổi tiếng nhờ giá trị kinh tế từ lõi gỗ quý hiếm, loại cây này còn đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ carbon, bảo vệ môi trường và cân bằng hệ sinh thái.
Loại cây được săn đón khắp miền Trung, giúp nông dân đổi đời với lợi nhuận bạc tỷ mỗi hecta
Gỗ trắc đỏ từ lâu đã được coi là một trong những loại gỗ quý hiếm bậc nhất ở Việt Nam. Ảnh minh hoạ

Gỗ trắc đỏ từ lâu đã được coi là một trong những loại gỗ quý hiếm bậc nhất ở Việt Nam. Trên thị trường, giá gỗ trắc biến động mạnh, dao động từ 100.000 đến 800.000 đồng/kg tùy loại. Đặc biệt, gỗ trắc có đường kính dưới 15cm đã được bán với giá khoảng 800.000 đồng/kg, trong khi loại có đường kính trên 15cm có thể đạt tới 1,5 triệu đồng/kg. Nếu tính theo thể tích, không ít lô gỗ trắc đỏ từng được giao dịch với giá lên tới 500 triệu đồng mỗi m³, tùy thuộc vào cung cầu tại thời điểm mua bán.

Trước những năm 2000, mặc dù đã được đánh giá cao về chất lượng, gỗ trắc đỏ vẫn chưa thực sự nổi bật về mặt giá trị kinh tế. Chỉ đến khi thương lái Trung Quốc đẩy mạnh thu mua với số lượng lớn, thị trường gỗ trắc mới trở nên sôi động, kéo theo giá các sản phẩm từ loại gỗ này tăng cao chưa từng có.

Theo ông Nguyễn Văn Biên, Giám đốc Trung tâm Cây giống Tam Đảo (Vĩnh Phúc), trắc đỏ thuộc họ đậu, chủ yếu được trồng để khai thác lõi gỗ. Gỗ trắc đỏ có màu sắc rất đặc trưng, từ đỏ tươi lúc mới cắt, dần chuyển sang đỏ sẫm hoặc nâu tím theo thời gian do quá trình oxy hóa, tạo nên vẻ đẹp sang trọng, bền vững.

Nhận thức rõ giá trị của loại cây này, nhiều dự án trồng rừng đã đưa trắc đỏ vào danh sách ưu tiên bảo tồn nhằm lưu giữ nguồn gen quý. Theo ông Biên, trước đây việc khai thác quá mức để phục vụ xuất khẩu, đặc biệt sang Trung Quốc, đã khiến trắc đỏ tự nhiên suy giảm nghiêm trọng, đặt ra yêu cầu cấp bách về bảo tồn và phát triển hợp lý.

Hiện nay, phần lớn gỗ trắc cung cấp cho thị trường Việt Nam được nhập khẩu từ Lào và Thái Lan. Tuy nhiên, trắc đỏ trồng tại Việt Nam thường được đánh giá cao hơn nhờ điều kiện thổ nhưỡng phù hợp, cho ra loại gỗ có vân đẹp, màu sắc hài hòa, độ bền vượt trội.

Ở Việt Nam, trắc đỏ phân bố chủ yếu tại các tỉnh miền Trung như Quảng Nam, Quảng Trị và rải rác ở một số tỉnh Nam Bộ. Loại cây này cũng xuất hiện tại các nước Đông Nam Á khác như Lào, Campuchia, Thái Lan.

Xét về hiệu quả kinh tế, trắc đỏ rất dễ tiêu thụ do nhu cầu lớn trong lĩnh vực nội thất và mỹ nghệ. Sau khoảng 20 năm trồng, cây đã có thể khai thác, mang lại nguồn thu bền vững. Đặc biệt, chi phí đầu tư ban đầu không quá cao: mỗi hecta có thể trồng khoảng 500 cây, chi phí giống khoảng 4 triệu đồng, cộng thêm hơn 10 triệu đồng cho phân bón và công chăm sóc. Trong suốt thời gian sinh trưởng, cây không đòi hỏi quá nhiều công chăm, chỉ cần bón phân hai lần mỗi năm và làm cỏ định kỳ. Khi cây lớn, tán rộng, cỏ dại hầu như không còn mọc được, tiết kiệm đáng kể chi phí.

Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, trắc đỏ còn có khả năng hấp thụ CO₂ rất cao, giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí và hạn chế tác động của biến đổi khí hậu. Những cánh rừng trắc đỏ phát triển tốt sẽ góp phần giữ cân bằng hệ sinh thái, điều hòa khí hậu địa phương.

Ngoài ra, với bộ rễ khỏe, ăn sâu, trắc đỏ có thể phát triển ổn định ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tán cây rộng không chỉ tạo bóng mát mà còn giúp bảo vệ đất, giữ nước, chống xói mòn và duy trì độ ẩm cho khu vực xung quanh.

Việc mở rộng diện tích trồng trắc đỏ không chỉ tạo ra nguồn lợi kinh tế dài hạn mà còn góp phần bảo vệ rừng, phục hồi hệ sinh thái và giảm phát thải khí nhà kính. Để phát huy tối đa tiềm năng của loại cây được ví như “báu vật rừng xanh” này, cần có những chính sách hỗ trợ phát triển rừng bền vững, gắn bảo tồn thiên nhiên với phát triển kinh tế lâm nghiệp.