Loài cua phủ 'lớp áo rêu' độc đáo, thịt ngọt thơm, giá gần nửa triệu đồng/kg vẫn cháy hàng

Ở Yên Dũng (Bắc Ninh, trước thuộc tỉnh Bắc Giang), cứ đến độ cuối năm, khi những đợt gió mùa đông bắc tràn về, người sành ăn lại nô nức săn tìm cua da – một đặc sản hiếm có, vừa độc đáo về hình dáng, vừa chinh phục thực khách bằng hương vị ngọt thơm, giàu dinh dưỡng.

Hình dáng lạ mắt, tên gọi độc đáo

Cua da thường chỉ xuất hiện trong tháng 10 – 11. Chúng sinh sống ở các ghềnh đá, đoạn sông Cầu chảy qua Yên Dũng. Khác với cua đồng hay cua biển, cua da to khỏe gấp 3–4 lần cua đồng, càng chắc khỏe, chân dài. Điểm đặc biệt là toàn thân phủ lớp lông mịn như rêu, kể cả ở viền yếm – cũng chính là nguồn gốc của cái tên “cua da”.

Ngoài tên gọi phổ biến này, người dân địa phương còn gọi cua bằng nhiều cái tên khác như “cua ra” hay “cua gia”. Tên “cua ra” bắt nguồn từ câu tục ngữ “tháng 9 cua ra, tháng 3 cua vào”, phản ánh đúng tập tính sinh trưởng của loài. “Cua gia” thì đơn giản chỉ là cách phát âm biến tấu trong dân gian. Dù gọi bằng tên nào, người dân Yên Dũng vẫn tự hào coi đây là sản vật quý hiếm gắn liền với quê hương.

Đặc sản hiếm, giá ngày càng đắt đỏ

Chính bởi chỉ xuất hiện trong một mùa ngắn và phạm vi hẹp, cua da được xếp vào hàng đặc sản khan hiếm. Nếu trước kia, giá chỉ dưới 100.000 đồng/kg thì nay, do nhu cầu tăng cao trong khi sản lượng khai thác giảm, giá cua đã vọt lên 450.000 – 600.000 đồng/kg. Dù đắt đỏ, loại cua này vẫn luôn trong tình trạng “cháy hàng”, được giới sành ăn sẵn sàng bỏ tiền đặt mua trước để thưởng thức.

Giá trị của cua da không chỉ nằm ở độ hiếm, mà còn ở hương vị. Thịt cua ngọt, săn chắc, giàu dinh dưỡng, mang vị đặc trưng khác hẳn cua đồng hay cua biển. Vỏ tuy cứng nhưng khi chế biến đúng cách lại dễ tách, thậm chí càng và chân cua còn có thể ăn trực tiếp mà không cần kẹp.

Cua da Yên Dũng có thể chế biến thành nhiều món khác nhau, từ dân dã đến cầu kỳ: hấp bia, rang muối, chiên giòn hay nấu canh chua.

Trong đó, món cua hấp bia được đánh giá cao nhất nhờ giữ nguyên vị ngọt tự nhiên. Ngoài ra, món cua rang muối mang lại cảm giác giòn rụm, mặn mà xen vị ngọt của thịt, còn cua chiên giòn ăn kèm rau sống lại đem đến trải nghiệm thú vị khác.