'Nước cờ' của NHNN và cơ hội vàng cho Vietcombank, MB, VPBank và HDBank bứt phá

Hệ thống ngân hàng Việt Nam đang bước vào một giai đoạn thay đổi mang tính bước ngoặt với việc thực hiện chương trình tái cấu trúc các tổ chức tín dụng yếu kém. Việc chuyển giao những ngân hàng này cho các tổ chức tài chính lớn không chỉ giúp xử lý khối nợ xấu và lỗ lũy kế tồn đọng, mà còn tạo điều kiện để các ngân hàng nhận chuyển giao mở rộng quy mô hoạt động, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn và nâng cao năng lực sinh lời.

Đây là một phần quan trọng trong chiến lược tái cấu trúc ngành ngân hàng giai đoạn 2025-2030, hướng tới mục tiêu tăng cường năng lực cạnh tranh, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Tái cấp vốn: Công cụ chiến lược của NHNN

Tái cấp vốn từ NHNN không phải là một khái niệm mới, nhưng lần này, quy mô và cơ chế của chương trình được triển khai với nhiều ưu đãi đặc biệt. Trong vòng ba tháng cuối năm 2024 và đầu năm 2025, NHNN đã hoàn tất chuyển giao bốn ngân hàng yếu kém: CBBank về Vietcombank, OceanBank về MB, DongA Bank về HDBank và GPBank về VPBank. Đây là một phần trong chiến lược ổn định hệ thống tài chính, với mục tiêu đưa các ngân hàng này thoát khỏi diện kiểm soát đặc biệt và tạo nền tảng cho sự phục hồi bền vững.

Theo Điều 185 của Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) 2024 (sửa đổi), các ngân hàng nhận chuyển giao được hưởng hàng loạt cơ chế ưu đãi đặc biệt. Đáng chú ý nhất là việc vay tái cấp vốn từ NHNN với lãi suất bằng lãi suất cho vay, gửi tiền tại ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc. Điều này đảm bảo thanh khoản cho các ngân hàng nhận chuyển giao mà không tạo áp lực về chi phí vốn, đồng thời giúp họ duy trì hoạt động kinh doanh ổn định trong giai đoạn tái cơ cấu.

Bên cạnh đó, NHNN còn áp dụng chính sách giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho các ngân hàng tham gia chuyển giao, giúp họ giải phóng hàng chục nghìn tỷ đồng thanh khoản. Theo phân tích của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), biện pháp này có thể giúp tốc độ tăng trưởng tổng tài sản của các ngân hàng nhận chuyển giao tăng thêm 10-15% trong vòng hai năm tới, đồng thời cải thiện đáng kể tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE).

Một điểm quan trọng khác là NHNN không yêu cầu các ngân hàng nhận chuyển giao hợp nhất báo cáo tài chính với ngân hàng yếu kém, giúp họ tránh được những ảnh hưởng tiêu cực từ các khoản lỗ lũy kế, đồng thời duy trì các chỉ số tài chính ở mức an toàn. Đây là một yếu tố then chốt giúp các ngân hàng thương mại lớn tham gia chương trình mà không làm suy giảm chất lượng bảng cân đối kế toán.

Lợi ích chiến lược cho các ngân hàng thương mại

Vietcombank, MB, VPBank và HDBank đều nhận thấy những cơ hội lớn từ chương trình tái cấp vốn này. Theo tài liệu của Đại hội đồng cổ đông thường niên 2024, Vietcombank đánh giá rằng việc tiếp nhận CBBank sẽ giúp họ mở rộng quy mô kinh doanh, tiếp cận thêm khách hàng và gia tăng thị phần. Quan trọng hơn, Vietcombank được ưu tiên cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng cao hơn, giúp họ có thể mở rộng hoạt động cho vay mà không bị giới hạn như trước đây.

MB cũng tận dụng cơ hội này để mở rộng hệ sinh thái tài chính của tập đoàn. Theo ông Lưu Trung Thái, Chủ tịch MB, việc tiếp nhận OceanBank sẽ giúp MB phát triển thành một tập đoàn tài chính toàn diện với các công ty thành viên như MBS, MBCapital, MIC, MB Ageas, MBAMC và Mcredit. MB cũng có kế hoạch bơm 5.000 tỷ đồng vào OceanBank trong vòng 7-8 năm để hỗ trợ tái cấu trúc và mở rộng hoạt động kinh doanh.

Về phía VPBank, sự tham gia của đối tác chiến lược SMBC đã giúp họ có nền tảng vốn mạnh để tiếp nhận GPBank mà không tạo áp lực lên bảng cân đối kế toán. Chủ tịch Ngô Chí Dũng nhấn mạnh rằng VPBank có thể tận dụng chính sách tăng trưởng tín dụng ưu đãi để mở rộng hoạt động cho vay, đồng thời thu hút thêm vốn đầu tư nước ngoài nhờ cơ chế mở room sở hữu.

HDBank đặt mục tiêu chuyển đổi DongA Bank thành một ngân hàng số hiện đại, tập trung vào phát triển dịch vụ số hóa và giảm thiểu chi phí vận hành. Theo kế hoạch, HDBank sẽ đầu tư 9.000 tỷ đồng vào DongA Bank để cải thiện năng lực tài chính và mở rộng thị phần, đồng thời đẩy mạnh số hóa nhằm nâng cao hiệu suất kinh doanh.

Chuyển đổi mô hình kinh doanh: Xu hướng tất yếu

Một trong những xu hướng nổi bật của chương trình tái cấp vốn lần này là sự thay đổi mô hình hoạt động theo hướng ngân hàng số. Theo kế hoạch, các ngân hàng nhận chuyển giao sẽ áp dụng công nghệ tài chính hiện đại để tăng hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa quản trị rủi ro và giảm chi phí vận hành.

Sau khi về với HDBank, DongA Bank đã được đổi tên thành Ngân hàng TNHH MTV số Vikki (Vikki Bank), hướng đến mô hình ngân hàng số toàn diện. Tương tự, OceanBank trở thành Ngân hàng TNHH MTV Việt Nam Hiện Đại (MBV), trong khi CBBank được tái cấu trúc thành Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Ngoại thương Công nghệ số (VCBNeo).

Theo phân tích của VIS Rating, việc định hướng các ngân hàng yếu kém theo mô hình số không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn tối ưu hóa mô hình kinh doanh và gia tăng hiệu suất sử dụng vốn. Điều này đặc biệt quan trọng khi ngành ngân hàng đang bước vào kỷ nguyên số hóa, nơi mà công nghệ tài chính (Fintech) và trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò then chốt trong quản lý rủi ro và phát triển khách hàng.

Dù có nhiều lợi ích, chương trình tái cấp vốn cũng đi kèm không ít thách thức. Các ngân hàng nhận chuyển giao phải đối mặt với gánh nặng nợ xấu từ các ngân hàng yếu kém, đồng thời cần có chiến lược quản trị rủi ro chặt chẽ để kiểm soát các khoản vay tái cấp vốn và đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Tuy nhiên, với tiềm lực tài chính vững mạnh và năng lực quản trị vượt trội, Vietcombank, HDBank, MB và VPBank có đầy đủ điều kiện để tận dụng chính sách ưu đãi từ NHNN, đồng thời triển khai các mô hình kinh doanh phù hợp. Nếu vận hành hiệu quả, chương trình này có thể trở thành động lực tăng trưởng dài hạn cho ngành ngân hàng, góp phần ổn định nền kinh tế và thúc đẩy phát triển bền vững.