Giữa muôn vàn loại ớt trên thị trường, có một giống ớt nhỏ xíu tưởng chừng chẳng mấy ai để ý, vậy mà lại khiến người ta nhớ mãi chỉ sau một lần nếm thử. Đó là ớt gió, hay còn gọi là ớt thóc – thứ gia vị từng chỉ mọc dại ở núi rừng Tuyên Quang, nay đã trở thành đặc sản được săn lùng mỗi khi vào mùa.

Quả nhỏ như hạt thóc, thơm cay đặc trưng: Từ mọc dại thành đặc sản đắt đỏ bậc nhất, nhiều người săn lùng

Thu hoạch ngắn, giá cao chót vót

Quả ớt gió bé chỉ bằng hạt thóc, màu xanh đậm, vỏ bóng và giòn tan. Nhìn qua, nhiều người lầm tưởng đây là quả ớt non chưa kịp lớn. Nhưng hương vị mới là điều chinh phục thực khách: cay dịu, không gắt, thoang thoảng mùi thảo mộc. Vị cay lan nhẹ nơi đầu lưỡi, không quá nồng nhưng để lại dư vị riêng khó quên.

Trước kia, ớt gió chỉ mọc ven rừng, đến mùa chín rụng đầy gốc. Người dân địa phương hái về dùng trong bữa ăn mà chẳng ngờ một ngày, loại quả bé xíu này lại “lên ngôi”, xuất hiện tại các chợ thành phố và trở thành món quà đặc sản nhiều người chờ mua.

Mùa vụ ớt gió kéo dài khoảng 4 tháng, rộ nhất từ tháng 6 đến tháng 8. Người dân cho biết, thu hoạch khi ớt còn xanh là thời điểm lý tưởng nhất để giữ độ giòn, cay nhẹ và thơm. Nếu để chín mới hái, ớt sẽ mất đi phần lớn hương vị đặc trưng.

Do nhu cầu tăng, nhiều hộ dân ở Tuyên Quang đã nhân giống trồng ngay trong vườn hoặc ven bờ rào. Tuy nhiên, thời gian thu hoạch ngắn, năng suất thấp khiến ớt gió luôn khan hiếm. Giá đầu mùa có thể lên tới 650.000–700.000 đồng/kg, cuối mùa hạ xuống khoảng 500.000 đồng/kg. Đặc biệt, có thời điểm cận Tết, giá vọt tới 1 triệu đồng/kg mà vẫn không đủ hàng.

Quả nhỏ như hạt thóc, thơm cay đặc trưng: Từ mọc dại thành đặc sản đắt đỏ bậc nhất, nhiều người săn lùng
Quả nhỏ như hạt thóc, thơm cay đặc trưng: Từ mọc dại thành đặc sản đắt đỏ bậc nhất, nhiều người săn lùng

Đa dạng cách chế biến, hương vị khó quên

Ớt gió không chỉ ăn tươi mà còn được chế biến thành nhiều món như ớt xóc muối, ớt ngâm mắm, ớt ngâm giấm hay xay nhuyễn làm tương ớt. Dù ở dạng nào, loại gia vị này vẫn giữ được đặc trưng cay dịu, thơm mát, hậu ngọt.

Một hũ ớt gió ngâm 200 gram có giá khoảng 150.000 đồng, thường được người sành ăn mua để dùng dần hoặc làm quà biếu. Sản lượng hạn chế khiến phần lớn ớt tươi được các nhà hàng và xưởng chế biến thu mua.