Sẽ có thêm một đợt giảm lãi suất trong quý 3/2023?

NHNN bơm ròng tháng thứ ba liên tiếp

Theo báo cáo thị trường tiền tệ tháng 5 tại Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), từ đầu tháng 05/2023 đến nay, hoạt động bơm, hút ròng qua thị trường mở của NHNN tương đối trầm lắng.

Tính đến ngày 25/05/2023, NHNN đã hút ròng chỉ 5,7 nghìn tỷ đồng, chủ yếu là do các khoản đáo hạn của nghiệp vụ mua kỳ hạn trong nửa đầu tháng.

Tuy nhiên, do lượng tín phiếu đáo hạn trong nửa cuối tháng là tương đối lớn (~85,7 nghìn tỷ đồng) nên khả năng cao là NHNN tiếp tục duy trì hoạt động bơm ròng tháng thứ ba liên tiếp trên thị trường mở.

Hiện tại, số dư trên thị trường mở đối với tín phiếu NHNN là 51,7 nghìn tỷ đồng, đã giảm hơn nửa so với đầu tháng. Số dư nghiệp vụ mua kỳ hạn là 1,5 nghìn tỷ đồng, lãi suất nghiệp vụ mua kỳ hạn duy trì ở mức 5,0%/năm.

Lãi suất trên thị trường liên ngân hàng có xu hướng ổn định trong nửa đầu tháng và giảm nhẹ trong tuần gần đây, nguyên nhân thanh khoản dồi dào hơn khi tín phiếu NHNN đáo hạn.

Điểm đáng chú ý của thị trường tiền tệ trong tháng 05/2023 là sự hồi phục của đồng USD. Theo đó, chỉ số đồng USD đã phục hồi từ mức thấp nhất kể từ đầu năm là 101 (tại ngày 13/04/2023) lên 103,9 (tại ngày 24/05/2023), tương ứng với mức tăng 2,8%.

Tuy vậy, diễn biến tỷ giá USDVND tương đối ổn định, chỉ tăng khoảng 10-20 đồng so với đầu tháng trên thị trường chính thức và tự do. Hiện tại tỷ giá trên thị trường tự do vẫn thấp hơn 150 đồng so với thị trường chính thức, mức chênh lệch này duy trì trong một thời gian tương đối lâu là hiện tượng ít thấy.

Dù đồng USD có hồi phục nhẹ trong tháng 05/2023 nhưng xu hướng này không được coi là bền bỉ trước những áp lực suy giảm kinh tế và bất ổn khu vực ngân hàng mà nền kinh tế Mỹ đang đối diện, vì vậy, VDSC cho rằng, tỷ giá USD/VND trong cả năm 2023 sẽ dao động trong biên độ +/-3% so với đầu năm.

Tín dụng phục hồi bấp bênh

NHNN trong thời gian qua đã liên tục cập nhật tình hình tăng trưởng tín dụng. Cụ thể, tại thời điểm cuối tháng 04/2023, tăng trưởng tín dụng đạt 2,75% so với cuối năm 2022, cao hơn mức tăng 2,57% vào ngày 20/04. Tuy nhiên, xu hướng trong tháng 5/2023 là không khả quan.

Tính đến ngày 09/05, tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 2,69% và số liệu mới cập nhật nhất (tính đến ngày 16/05) chỉ đạt 2,72% so với cuối năm 2022. Tăng trưởng tín dụng so với cùng kỳ chỉ đạt 9,3%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu tăng trưởng 14-15% của năm 2023.

Trái với sự phục hồi tương đối tốt trong hai tháng trước, xu hướng phục hồi của tăng trưởng tín dụng không phải là một đường thẳng hàm ý cung-cầu vốn khó gặp nhau, xuất phát từ một số.

Ngoài ra, sự suy yếu của thị trường bất động sản cũng là nguyên nhân khiến tín dụng tăng chậm như chúng tôi đã quan ngại vào đầu năm.

Về các gói hỗ trợ, ưu đãi lãi suất, tình hình triển khai không mấy khả quan. Tính đến cuối tháng 04/2023, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt gần 52.000 tỷ đồng, số tiền lãi đã hỗ trợ đạt khoảng 409 tỷ đồng, tương ứng với mức độ hoàn thành 1% so với quy mô gói hỗ trợ lãi suất 2%.

Hiện tại, NHNN và Chính phủ vẫn chưa có phương án cụ thể điều chuyển nguồn vốn không sử dụng hết của gói hỗ trợ này.

Sau hơn 1 tháng triển khai, gói tín dụng ưu đãi lãi suất 120.000 tỷ đồng của các NHTMCP Nhà nước vẫn chưa phát sinh dư nợ, nguyên nhân là NHNN chưa nhận được danh mục các dự án theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng.

Đây có thể nói là hai ví dụ thực tế nhất về hiệu quả thực thi chính sách, chính sách cho dù nhiều nhưng khả năng thực thi kém thì cũng không tạo ra tác động tích cực lên tăng trưởng tín dụng.

Chính sách tiền tệ hướng trọng tâm về hỗ trợ tăng trưởng

Ngày 24/05 vừa qua, NHNN đã tiếp tục đưa ra quyết định giảm lãi suất điều hành thêm 50 điểm cơ bản, tiếp nối sau chỉ đạo của Chính phủ sau phiên họp thường kỳ tháng 04.

Đây là lần giảm lãi suất điều hành lần thứ ba liên tiếp chỉ trong vòng hơn hai tháng với động cơ chính đằng sau là tăng trưởng kinh tế vẫn còn đang rất yếu.

Theo đó, VDSC cho rằng một số điểm thuận lợi cho quyết định của NHNN khi lạm phát trong nước tiếp tục xu hướng giảm, tỷ giá vẫn tương đối ổn định và chu kỳ tăng lãi suất của Fed gần như đã kết thúc.

Tác động tích cực của đợt giảm lãi suất điều hành lần này là do mặt bằng lãi suất huy động với kỳ hạn 3 tháng của các NHTMCP Nhà nước và tư nhân hiện đang cao hơn trần lãi suất nên lãi suất huy động có thể giảm thêm từ 20-50 điểm cơ bản.

Mặt khác, vì động lực tăng trưởng tín dụng vẫn còn thấp, rủi ro nợ xấu đang gia tăng nên cơ chế truyền dẫn chính sách giảm lãi suất điều hành là không mạnh và mất thời gian mới có thể nhìn thấy kết quả.

Hiện tại, các lãi suất điều hành cơ bản đã giảm trung bình khoảng 100 điểm cơ bản so với hồi đầu năm. Xét ở góc độ điều hành chính sách tiền tệ thận trọng thì dư địa để giảm thêm lãi suất điều hành là hạn hẹp nếu nhìn trong tương quan lãi suất USD-VND.

Đặt trong tương quan chính sách tiền tệ là “cứu cánh” đối với tình hình kinh tế trong nước, VDSC cho rằng, vẫn có khả năng sẽ có thêm một đợt giảm lãi suất 50-100 điểm cơ bản trong quý 3/2023, đưa lãi suất điều hành về gần mức trước đợt tăng mạnh vào tháng 10 năm ngoái.

Điều này đồng nghĩa với việc NHNN phải mạnh dạn đi thêm một bước nữa, dùng công cụ lãi suất điều hành để tạo áp lực giúp mặt bằng lãi suất trong nền kinh tế giảm thêm.

Nếu điều này diễn ra, nhóm phân tích kỳ vọng bước đi này sẽ mang tính quyết định hơn, có tính đánh đổi cao hơn và có thể tạo tác động lan toả tốt hơn so với các đợt giảm đầu năm nay.