Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển hệ thống đường sắt với hàng loạt dự án quy mô lớn, từ đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt đô thị đến các tuyến kết nối biên giới và liên tỉnh. Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký quyết định 609/QĐ-TTg, thành lập Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy các dự án đường sắt chiến lược. Động thái này không chỉ tạo cú hích cho hạ tầng giao thông mà còn mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp sản xuất đầu máy, toa xe trong nước.

Đáng chú ý, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 67 tỷ USD, trong đó riêng chi phí sản xuất đầu máy, toa xe ước tính lên đến 10 tỷ USD. Dự án này đòi hỏi một số lượng lớn toa xe khách và toa xe hàng đạt tiêu chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. HCM cũng đang mở rộng, kéo theo nhu cầu lớn về toa xe điện và các phương tiện chuyên dụng.

Theo ước tính của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), trong giai đoạn 2030 - 2050, ngành đường sắt dự kiến cần bổ sung 261 đầu máy, 1.100 toa xe tốc độ cao, 1.000 toa xe khách, 7.000 toa xe hàng và 1.500 toa xe phục vụ đường sắt đô thị, bao gồm các tuyến như Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Ngoài nhu cầu trong nước, Việt Nam cũng có cơ hội xuất khẩu toa xe sang các thị trường có nhu cầu hiện đại hóa đường sắt như ASEAN, châu Phi và Mỹ Latinh.

Siêu dự án đường sắt lớn nhất lịch sử: Chi 10 tỷ USD vào đầu máy, toa xe, Đèo Cả, THACO có đủ sức làm việc lớn?
Đèo Cả, THACO nuôi tham vọng sản xuất đầu máy, toa xe tại dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Trước tiềm năng này, nhiều doanh nghiệp lớn đang nghiên cứu, đầu tư vào sản xuất đầu máy, toa xe. Ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cho biết doanh nghiệp cũng chủ động tìm kiếm giải pháp chuyển đổi số, đồng thời hướng tới tham gia sản xuất đầu máy, toa xe nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa theo chiến lược của Chính phủ.

“Chúng tôi có thế mạnh về nguồn lực con người, tài chính, đang nghiên cứu tìm hiểu các đơn vị quốc tế có kinh nghiệm, uy tín về công nghệ đường sắt để hợp tác, hướng tới nội địa hóa hoạt động sản xuất phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao”, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả chia sẻ.

Trong chuyến công tác tại Quảng Nam ngày 8/2/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến thăm các nhà máy của CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO) tại Khu kinh tế mở Chu Lai. Tại đây, Thủ tướng đề nghị THACO nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và tham gia sản xuất toa tàu đường sắt tốc độ cao, tiến tới sản xuất đầu máy.

Đáp lại, Chủ tịch THACO, tỷ phú Trần Bá Dương khẳng định: “Chúng tôi sẽ tập trung tham gia vào dự án đường sắt, đặc biệt là sản xuất toa tàu và các cấu kiện thép.”

Với sự tham gia của các doanh nghiệp lớn cùng sự hỗ trợ từ Chính phủ, ngành công nghiệp sản xuất đầu máy, toa xe tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội phát triển mạnh mẽ, góp phần hiện thực hóa các dự án đường sắt quy mô lớn trong thời gian tới.