Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 659/QĐ-TTg cho phép SpaceX triển khai thí điểm dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp, tập đoàn này đang phối hợp với Bộ Tài chính để thực hiện thủ tục thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tại Việt Nam.

Trong giai đoạn thí điểm, SpaceX cam kết rót khoảng 1,4 tỷ USD vào thị trường Việt Nam. Khoản đầu tư này bao gồm cả việc đặt hàng sản xuất thiết bị đầu cuối Starlink trong nước, hứa hẹn tạo thêm việc làm và thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ Việt Nam.

SpaceX được phép cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh sử dụng công nghệ quỹ đạo tầm thấp trên toàn lãnh thổ, bao gồm cả những khu vực vùng sâu, vùng xa – nơi hạ tầng mặt đất còn nhiều hạn chế. Ngoài ra, Starlink cũng được cấp phép triển khai trên máy bay và tàu biển – những phân khúc kết nối Internet vốn chưa phát triển mạnh tại Việt Nam – qua đó góp phần hỗ trợ tăng trưởng cho ngành hàng không và hàng hải.

Hiện thị trường viễn thông Việt Nam đã đạt quy mô lớn với mức độ phổ cập cao. Doanh thu toàn ngành trong năm 2024 ước đạt khoảng 147.000 tỷ đồng, tăng khoảng 3,5% so với năm trước. Mạng di động hiện phủ tới 99,8% dân số, song mới chỉ bao phủ khoảng 58% diện tích đất liền và 14,5% tổng diện tích lãnh thổ (bao gồm cả vùng biển).

SpaceX rót 1,4 tỷ USD thí điểm internet tại Việt Nam, thế thống trị của Viettel, VNPT, MobiFone có bị lung lay?
SpaceX cam kết đầu tư khoảng 1,4 tỷ USD vào thị trường Việt Nam

Thị trường hiện nay chủ yếu do ba "ông lớn" Viettel, VNPT (Vinaphone) và MobiFone nắm giữ, chiếm hơn 90% thị phần di động. Trong đó, Viettel dẫn đầu với 56,6% thị phần, tiếp theo là VNPT và MobiFone. Các nhà mạng nhỏ hơn như Vietnamobile, Gmobile và các mạng di động ảo (MVNO) chia nhau chưa đến 10% thị phần còn lại.

Tính đến cuối năm 2024, Viettel vẫn giữ vị thế số một với doanh thu hợp nhất ước đạt 189.900 tỷ đồng, hoàn thành 103% kế hoạch năm. Lợi nhuận trước thuế khoảng 50.400 tỷ đồng và nộp ngân sách Nhà nước ước đạt 44.300 tỷ đồng.

VNPT giữ vị trí thứ hai với doanh thu hợp nhất hơn 58.500 tỷ đồng trong năm 2024, trong đó công ty mẹ đạt gần 42.000 tỷ đồng.

MobiFone xếp thứ ba với doanh thu công ty mẹ đạt gần 23.500 tỷ đồng, tương đương 90,3% kế hoạch năm và chỉ đạt khoảng 90,1% so với cùng kỳ năm 2023.

Dù thị trường viễn thông tại các đô thị đã đạt đến mức bão hòa, song vẫn còn nhiều "vùng lõm" ở khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo – nơi hạ tầng cáp quang và tháp phát sóng chưa phủ tới. Đây là những khoảng trống mà Internet vệ tinh như Starlink có thể khai thác hiệu quả.

Điểm khác biệt của Starlink nằm ở khả năng phủ sóng trực tiếp từ vệ tinh mà không cần hạ tầng mặt đất như cáp quang hay trạm thu phát sóng. Công nghệ này cho phép cung cấp kết nối Internet đến cả những địa điểm xa xôi, địa hình hiểm trở như núi cao, hải đảo, tàu biển hay máy bay – nơi các phương thức truyền thống khó tiếp cận.

Tuy nhiên, mức giá hiện tại của Starlink vẫn là rào cản lớn đối với người dùng phổ thông tại Việt Nam. Gói dịch vụ dân dụng có giá khoảng 599 USD cho thiết bị đầu cuối và phí sử dụng hàng tháng khoảng 99 USD (~2,3 triệu đồng). Ngoài ra, các gói cao cấp dành cho doanh nghiệp có giá tới 500 USD/tháng, với thiết bị khoảng 2.500 USD. Trong khi đó, dịch vụ Internet cáp quang phổ thông tại Việt Nam chỉ dao động từ 200.000 – 500.000 đồng/tháng (khoảng 8 – 20 USD).

Việc Starlink cạnh tranh với các nhà cung cấp dịch vụ Internet truyền thống tại Việt Nam là kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra. Các “ông lớn” như Viettel, VNPT đã xây dựng được hạ tầng viễn thông vững chắc, chiếm lĩnh phần lớn thị phần và có mạng lưới phủ sóng rộng khắp. Để có thể chen chân vào thị trường giàu tiềm năng nhưng đầy tính cạnh tranh này, Starlink buộc phải tạo ra giá trị khác biệt – đặc biệt ở hai yếu tố then chốt: chất lượng dịch vụ và giá cả.

Dù vậy, một số chuyên gia nhận định rằng sự hiện diện của Starlink trước mắt sẽ chưa tạo ra ảnh hưởng đáng kể đến cục diện thị trường viễn thông trong nước. Nguyên nhân là bởi vùng lõm sóng hiện nay chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ, tập trung chủ yếu ở các khu vực miền núi, hải đảo, nơi thậm chí chưa có điện lưới.