Theo Điều 124 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, phong tỏa tài khoản ngân hàng, tổ chức tín dụng hoặc kho bạc Nhà nước là một biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Quy định này được áp dụng nếu trong quá trình giải quyết vụ án có căn cứ cho thấy người có nghĩa vụ có tài khoản tại ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc Nhà nước và việc áp dụng biện pháp này là cần thiết để bảo đảm cho việc giải quyết vụ án hoặc việc thi hành án.

Ngoài ra, Nghị định 52/2024/NĐ-CP của Chính phủ đã làm rõ các trường hợp tài khoản thanh toán có thể bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số dư, cụ thể:

1. Theo thỏa thuận trước giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Chủ tài khoản cũng có thể yêu cầu phong tỏa tài khoản để tạm dừng giao dịch trong một khoảng thời gian nhất định.

2. Theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền: Ví dụ, cơ quan điều tra có thể phong tỏa tài khoản để phục vụ công tác điều tra.

3. Khi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phát hiện có nhầm lẫn, sai sót khi ghi Có nhầm vào tài khoản thanh toán của khách hàng hoặc thực hiện theo yêu cầu hoàn trả lại tiền của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chuyển tiền do có nhầm lẫn, sai sót so với lệnh thanh toán của bên chuyển tiền sau khi ghi Có vào tài khoản thanh toán của khách hàng. Số tiền bị phong tỏa trên tài khoản thanh toán không được vượt quá số tiền bị nhầm lẫn, sai sót

4. Khi có yêu cầu của một trong các chủ tài khoản thanh toán chung: Trường hợp này chỉ áp dụng cho tài khoản thanh toán chung, do nhiều người cùng sở hữu.

Về chấm dứt phong tỏa, Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định bốn trường hợp: theo văn bản thỏa thuận giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; sau khi xử lý xong sai sót trong giao dịch; hoặc theo yêu cầu/thỏa thuận từ tất cả các chủ tài khoản trong trường hợp tài khoản chung.

Đáng chú ý, Nghị định cũng nhấn mạnh, nếu việc phong tỏa tài khoản được thực hiện trái pháp luật và gây thiệt hại cho chủ tài khoản, thì tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, cơ quan có thẩm quyền hoặc các bên liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định.

Bên cạnh đó, theo Nghị định 52, việc chấm dứt phong tỏa tài khoản thanh toán sẽ được thực hiện trong những trường hợp sau:

- Theo thỏa thuận bằng văn bản giữa chủ tài khoản thanh toán và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

- Khi có quyết định chấm dứt phong tỏa của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

- Đã xử lý xong sai sót, nhầm lẫn trong thanh toán chuyển tiền.

- Khi có yêu cầu chấm dứt phong tỏa của tất cả các chủ tài khoản thanh toán chung hoặc theo thỏa thuận trước bằng văn bản giữa tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và các chủ tài khoản thanh toán chung.