Tất tay với 2 loại cá nhập ngoại, nông dân Lào Cai lần lượt thành tỷ phú

Năm 2004, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I lần đầu tiên đưa trứng cá tầm và cá hồi vân đã thụ tinh từ nước ngoài về thử nghiệm tại Sa Pa, Lào Cai. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, nguồn nước dồi dào và sạch từ các con suối núi, vùng đất này nhanh chóng chứng minh điều kiện lý tưởng cho hai loài cá nước lạnh vốn nổi tiếng “khó chiều”.

Chỉ sau hai năm, mô hình nuôi thử đã đạt những kết quả ban đầu khả quan, tạo tiền đề cho việc nhân rộng. Một số địa phương như Lâm Đồng sau đó cũng bắt đầu triển khai nuôi cá tầm, nhưng chính Lào Cai mới là nơi định hình thương hiệu “cá quý tộc” bản địa.

Anh Trần Chung Hưng, cư dân phường Ô Quý Hồ, thị xã Sa Pa, là một trong những người đầu tiên thử sức với mô hình nuôi cá tầm, cá hồi vào năm 2006-2007. Khi ấy, cá còn lạ lẫm với người tiêu dùng trong nước, đầu ra gần như không có. Cá đến tuổi thu hoạch, anh Hưng phải tự nướng bán cho du khách quanh khu vực Thác Bạc. Nhưng bằng sự kiên trì và tâm huyết, anh đã vượt qua khó khăn ban đầu, mở rộng quy mô và dần xây dựng được thương hiệu cá hồi, cá tầm Sa Pa.

Cá tầm và cá hồi được đưa về Việt Nam từ năm 2004. Ảnh minh họa

Hiện tại, anh Hưng sở hữu hệ thống hơn 100 bể nuôi cá giống và cá thương phẩm, mỗi năm cung cấp khoảng 700.000 con giống ra thị trường, thu về hơn 10 tỷ đồng từ giống và hàng chục tỷ từ cá thương phẩm. Anh còn mở rộng mô hình sang các tỉnh lân cận như Lai Châu, Yên Bái và trở thành địa chỉ cung cấp uy tín cả về con giống lẫn thức ăn cho các hộ nuôi.

Không chỉ cá nhân thành công, phong trào nuôi cá nước lạnh đã lan rộng khắp thị xã Sa Pa. Tính đến cuối năm 2024, nơi đây có đến 768 cơ sở nuôi cá tầm và cá hồi, chủ yếu tập trung tại các xã vùng cao như Ngũ Chỉ Sơn, Liên Minh… với sản lượng đạt hơn 1.300 tấn mỗi năm.

Ông Lý A Dình, nông dân ở thôn Can Hồ Mông, xã Ngũ Chỉ Sơn từng là hộ nghèo, đã mạnh dạn vay vốn xây bể nuôi cá từ năm 2016. Hiện gia đình ông có 5 bể cá khang trang, mỗi vụ thu về khoảng 5 tấn cá tầm, lãi ròng gần 500 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Câu chuyện của ông Dình là minh chứng rõ nét cho việc chuyển đổi mô hình nông nghiệp giúp người dân thoát nghèo bền vững.

Thôn Can Hồ Mông hiện là điểm sáng của xã Ngũ Chỉ Sơn, nơi có tới 164 cơ sở nuôi cá nước lạnh, đóng góp sản lượng trên 320 tấn/năm. Nhiều hộ dân trong xã đã có của ăn, của để, con cái được học hành đầy đủ nhờ nghề nuôi cá.

Ngày càng có nhiều triệu phú, tỷ phú từ nghề nuôi cá hồi, cá tầm. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, nghề nuôi cá nước lạnh không phải là con đường trải hoa hồng. Các hộ chăn nuôi phải đối mặt với chi phí đầu tư ban đầu cao, đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc nghiêm ngặt và rủi ro lớn từ thiên tai.

Trận mưa lũ lịch sử năm 2023 từng cuốn trôi hàng loạt bể cá, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều hộ dân tại Sa Pa. Song, tinh thần cộng đồng đã giúp họ vượt qua khó khăn. Các hội viên Chi Hội nghề nghiệp nuôi cá nước lạnh tại thôn Nậm Than (xã Liên Minh) đã hỗ trợ lẫn nhau con giống, thức ăn, vật tư. Một năm sau lũ, ông Vù A Xá, Chi hội trưởng cho biết gia đình đã khôi phục 8 bể cá, vừa xuất bán hơn 2 tấn cá hồi, thu về hơn 300 triệu đồng.

Chính quyền thị xã Sa Pa cũng không đứng ngoài cuộc. Theo ông Phạm Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND thị xã, địa phương đang đẩy mạnh quy hoạch vùng nuôi tập trung, hỗ trợ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ nuôi cá, khuyến khích thành lập tổ hợp tác và hợp tác xã, đồng thời xúc tiến hình thành cơ sở chế biến sâu để nâng cao giá trị sản phẩm.

Ông Dũng nhấn mạnh nuôi cá nước lạnh đang mang lại giá trị kinh tế gấp nhiều lần các ngành nông nghiệp khác. Đây là mô hình không chỉ giúp người dân làm giàu mà còn góp phần giữ chân lao động địa phương, phát triển kinh tế vùng cao một cách bền vững.