Tăng phụ cấp ngành y lên tới 70%, ai sẽ được hưởng?

Chính sách phụ cấp ưu đãi theo nghề được quy định từ năm 2011 theo Nghị định số 56/2011/NĐ-CP nhằm hỗ trợ và ghi nhận đóng góp của đội ngũ y tế làm việc trong môi trường đặc thù, chịu áp lực nghề nghiệp cao. Tuy nhiên, sau hơn 14 năm triển khai, chính sách này dần bộc lộ nhiều điểm chưa còn phù hợp.

Theo Bộ Y tế, mô hình bệnh tật tại Việt Nam đã thay đổi đáng kể. Tỷ lệ bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng trong khi các dịch bệnh mới nổi, như COVID-19, đậu mùa khỉ, sốt xuất huyết, vẫn diễn biến phức tạp. Điều này đòi khiến nhân viên y tế đối mặt với nguy cơ lây nhiễm cao hơn, phải làm việc trong môi trường có cường độ và tính rủi ro lớn hơn trước.

Đặc biệt, y tế cơ sở và y tế dự phòng, hai tuyến đầu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe đang chịu áp lực thiếu nhân lực trầm trọng. Mức phụ cấp hiện tại chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích bác sĩ, nhân viên y tế trẻ công tác tại vùng sâu, vùng xa hoặc lĩnh vực có tính chất độc hại, nguy hiểm.

Mức trợ cấp cũ đã tồn tại 14 năm và không còn phù hợp với tình hình hiện tại. Ảnh minh họa

Trước tình hình đó, Bộ Y tế đang lấy ý kiến về dự thảo điều chỉnh chế độ phụ cấp, phân chia theo 4 mức: 70%, 60%, 50% và 40%, tương ứng với tính chất công việc, mức độ nguy cơ lây nhiễm và địa bàn công tác.

Mức 70% được đề xuất áp dụng cho những cán bộ làm việc trực tiếp và thường xuyên với người bệnh đặc biệt nguy hiểm như phong, lao, tâm thần, HIV/AIDS, các bệnh truyền nhiễm nhóm A, cũng như nhân viên hồi sức tích cực, giám định pháp y, giải phẫu bệnh lý. Ngoài ra, viên chức y tế tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo hoặc bác sĩ làm việc tại vùng dân tộc thiểu số cũng được hưởng mức này.

Mức 60% dành cho cán bộ điều trị bệnh nhân truyền nhiễm không thuộc nhóm A, bệnh nhân cấp cứu, chống độc, người khuyết tật nặng; làm các xét nghiệm độc chất, kiểm định huyết thanh, xạ trị, hóa trị, y học hạt nhân… Đặc biệt, bác sĩ tại trạm y tế xã/phường và các trung tâm kiểm soát bệnh tật cấp tỉnh, thành cũng nằm trong nhóm này.

Mức 50% áp dụng cho các nhóm như gây mê hồi sức, chẩn đoán hình ảnh, nhi khoa, bỏng, kiểm soát nhiễm khuẩn và dược lâm sàng. Những người làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã hoặc các viện y tế dự phòng cũng nằm trong nhóm được hưởng mức này.

Mức 40% được đề xuất cho các cán bộ làm công tác xét nghiệm, khám chữa bệnh, phục hồi chức năng, y học cổ truyền, sản xuất và bảo quản thuốc, kiểm định thực phẩm và mỹ phẩm, cũng như vận hành thiết bị y tế và làm công tác vệ sinh môi trường, y tế lao động…

Việc điều chỉnh trợ cấp sẽ góp phần cân bằng tình trạng "chảy máu chất xám" đang diễn ra trong ngành y. Ảnh minh họa

Theo đánh giá của các chuyên gia, việc điều chỉnh phụ cấp là một phần trong chiến lược tổng thể nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống y tế. PGS.TS Nguyễn Huy Hoàng, chuyên gia y tế cộng đồng nhận định đây là chính sách nhân văn và thực tế. Nó không chỉ thể hiện sự ghi nhận của Nhà nước với ngành y mà còn là động lực để giữ chân người giỏi, thu hút nhân lực về tuyến đầu.

Tình trạng "chảy máu chất xám" từ y tế công sang tư nhân hoặc các ngành nghề khác đã trở thành vấn đề đáng lo ngại trong những năm gần đây, đặc biệt sau đại dịch COVID-19. Trong bối cảnh đó, chính sách phụ cấp nếu được điều chỉnh đúng mức sẽ góp phần cân bằng giữa trách nhiệm và đãi ngộ.

Ngoài ra, các địa phương vùng sâu vùng xa sẽ được hưởng lợi lớn từ chính sách này, nếu được triển khai đồng bộ với các biện pháp hỗ trợ khác như tăng cường hạ tầng y tế, đào tạo nhân lực tại chỗ, và có cơ chế luân chuyển công bằng.

Dự thảo đang trong quá trình lấy ý kiến và có thể được ban hành trong thời gian tới nếu được đồng thuận. Nhiều ý kiến từ cơ sở cho rằng, cần đẩy nhanh tiến độ để chính sách sớm đi vào thực tiễn, góp phần giải quyết kịp thời những thách thức đang đặt ra cho ngành y tế Việt Nam.