Tel: (024) 66666282
Email: 
Hotline: 0903101982
Tham luận tại Tọa đàm tham vấn ý kiến chuyên gia về tình hình kinh tế - xã hội, ngày 5/9, TS. Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho hay, dù cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã có bước tiến cả về số lượng lẫn chất lượng trong giai đoạn 2021–2025, nhưng nhiều điểm nghẽn vẫn tồn tại.
Trước hết là vấn đề tiếp cận vốn. Trong bối cảnh chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất tăng cao, việc vay vốn ngân hàng trở nên khó khăn, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Thủ tục vay vốn phức tạp, yêu cầu tài sản thế chấp cao khiến nhiều doanh nghiệp ngoài lề hệ thống tín dụng chính thức.
Bên cạnh đó, chi phí tuân thủ pháp luật vẫn là gánh nặng lớn. Theo khảo sát Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của VCCI, nhiều doanh nghiệp phải bỏ thời gian và chi phí đáng kể để đáp ứng các quy định pháp luật chưa rõ ràng hoặc thay đổi liên tục, ảnh hưởng tới khả năng lập kế hoạch kinh doanh dài hạn.
 |
| TS. Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI. Ảnh minh hoạ. |
Về đổi mới sáng tạo, TS. Tuấn chỉ rõ, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam chỉ ứng dụng công nghệ có sẵn, tỷ lệ doanh nghiệp tự nghiên cứu và phát triển (R&D) hiện dưới 10%, thấp hơn nhiều so với các nền kinh tế trong khu vực. Nguyên nhân là do thiếu chính sách khuyến khích đủ mạnh, thiếu nguồn lực tài chính, và chưa có hệ sinh thái hỗ trợ đổi mới sáng tạo hiệu quả.
Nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là một thách thức lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, logistics và chuyển đổi số. Hệ thống đào tạo chưa gắn kết với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, trong khi chi phí đào tạo nội bộ cao và thiếu chính sách hỗ trợ.
"Việc thực thi chính sách ở cấp địa phương và cơ sở còn thiếu hiệu quả, dẫn đến tình trạng “trên thông – dưới tắc”. Dù Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, quá trình triển khai thực tế vẫn gặp nhiều vướng mắc, khiến doanh nghiệp khó tiếp cận hiệu quả", TS. Tuấn nhấn mạnh.
Trong giai đoạn 2021–2025, đại dịch Covid-19 và biến động kinh tế toàn cầu đã trở thành “phép thử” đối với năng lực ứng biến của doanh nghiệp Việt. Nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng chuyển đổi phương thức kinh doanh, áp dụng công nghệ số, mở rộng kênh bán hàng trực tuyến, tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp chủ động đầu tư vào logistics hiện đại, thương mại điện tử và hệ thống quản trị ERP, CRM đã duy trì hoặc tăng trưởng sản xuất, kinh doanh ngay trong giai đoạn khó khăn nhất. Điển hình là các doanh nghiệp dệt may và da giày, nhờ quản trị sản xuất thông minh và tự động hóa, vẫn đáp ứng được yêu cầu khắt khe từ đối tác quốc tế.
Tuy nhiên, một vấn đề nổi cộm là khoảng cách giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI. Tỷ lệ nội địa hóa của các ngành chế biến chế tạo, đặc biệt điện tử, ô tô và công nghệ cao, vẫn thấp. Việc thiếu các chính sách kết nối hệ sinh thái doanh nghiệp khiến liên kết FDI, doanh nghiệp nội địa chưa hiệu quả, đặt ra yêu cầu cần có chiến lược phát triển doanh nghiệp phụ trợ và chuỗi cung ứng nội địa cạnh tranh.
TS. Tuấn khẳng định, DNNVV cần có chính sách riêng, phù hợp đặc điểm và nhu cầu thực tế. Họ thiếu tài sản thế chấp, ít thông tin tín dụng, trình độ quản trị còn yếu và dễ tổn thương trước các cú sốc kinh tế. Do đó, cần ưu tiên tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, quỹ bảo lãnh tín dụng, đào tạo quản trị, công cụ chuyển đổi số dễ áp dụng, và dịch vụ pháp lý, tư vấn khởi nghiệp với chi phí hợp lý.
"Chính sách đúng và trúng cho DNNVV sẽ tăng sức bật toàn bộ khu vực kinh tế tư nhân", ông Tuấn nói.
Kiến nghị với Quốc hội, TS. Đậu Anh Tuấn tập trung vào một số điểm trọng tâm:
Giám sát chặt chẽ việc thực hiện Nghị quyết 68 và 57, tăng cơ chế phản biện và đo lường hiệu quả chính sách từ góc nhìn doanh nghiệp. Đồng thời, phải sửa đổi Luật Hỗ trợ DNNVV, mở rộng phạm vi hỗ trợ chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển xanh, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, đồng thời nâng cao tính thực thi tại địa phương.
Cùng với đó, thiết lập quy trình đánh giá tác động chính sách toàn diện, lượng hóa chi phí tuân thủ từ góc nhìn doanh nghiệp trước khi ban hành văn bản mới; Tăng cường vai trò VCCI và các hiệp hội ngành nghề trong hoạch định và thực thi chính sách, đảm bảo chính sách khả thi, bám sát thực tiễn và có tính đồng thuận.
“Doanh nghiệp không chỉ là đối tượng thụ hưởng, mà là đối tác đồng hành trong hoạch định và triển khai chính sách phát triển đất nước. Khi được trao niềm tin, có môi trường kinh doanh thuận lợi, thể chế minh bạch và chính sách ổn định, doanh nghiệp sẽ tự tin đầu tư, đổi mới và sáng tạo, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế – xã hội”, ông Tuấn nhấn mạnh.
