Xưa chỉ là cây dại, tiện tay vặt ăn vui mồm, hay hóa thành đặc sản lạ miệng: Vào cả thực đơn nhà hàng, giá bán thế nào?

Từng là loại cây mọc hoang ven đê, bờ ruộng, mương rạch ở miền Tây, cà na giờ đây đã trở thành đặc sản được ưa chuộng, bày bán từ các hàng rong cho tới khu du lịch ở An Giang, Cần Thơ… Thứ trái cây dân dã này không chỉ được người miền Tây yêu thích mà còn được chế biến, đóng gói và gửi ra Bắc, phục vụ thực khách khắp nơi.

Trái cà na là đặc sản ở miền Tây

Cà na – Cây quê, quả nhớ

Cây cà na vốn dĩ được trồng để be bờ giữ đất vào mùa lũ, sau trở thành nguồn thu nhập thêm cho người dân. Đây là loại cây chịu hạn tốt, ít sâu bệnh, không tốn nhiều công chăm sóc – chỉ cần cắm cành xuống đất là có thể bén rễ và phát triển.

Miền Tây hiện có hai giống cà na phổ biến:

Cà na bản địa: Là loại cây thân gỗ cao từ 10–25m, mọc dày tán, ra hoa trắng vào tháng 3–4 và cho trái rộ nhất vào mùa nước nổi (từ tháng 7–9 âm lịch).

Cà na Thái: Trái to hơn, ít chua chát, dễ trồng, cho trái quanh năm và được người dân trồng phổ biến hơn hiện nay.

Trái cà na có hình bầu dục, vỏ láng, khi già chuyển màu xanh đậm, vị chua và chát. Khi chín, vỏ vàng nhạt, thịt mềm, hương thơm thoang thoảng, là thứ quả “ăn một lần là nhớ mãi”.

Những món ăn vặt được chế biến từ cà na - Ảnh: Facebook

Chua chát mộc mạc, nhưng "ngọt" về kinh tế

Khi mùa cà na đến, người dân tất bật trèo thang, dùng móc hoặc chèo xuồng đi hái. Những cây cà na lâu năm cao vút thường phải leo lên tận ngọn để thu hái. Giá cà na Thái dao động từ 20.000–45.000 đồng/kg, tùy mùa vụ.

Không chỉ bán cà na tươi, người miền Tây còn sáng tạo hàng loạt món ăn vặt từ trái cây này. Cà na đập trộn muối ớt, cà na ngâm đường, cà na ngâm muối ớt… có giá khoảng 50.000–65.000 đồng/bịch 500g. Quả được đập nhẹ cho dập, sau đó trộn đều với gia vị để ngấm đều – chua cay mặn ngọt đủ vị, vừa ăn vặt vừa “giải buồn” cực đã.

Cà na luộc sơ trộn gỏi với tôm, thịt, rau sống, đậu phộng rang… là món ăn lạ miệng, đậm chất miền Tây.

Canh chua cà na nấu với cá lóc, tôm hay thịt bằm, dùng cà na non làm chất tạo vị chua thanh, rất bắt cơm vào những ngày oi bức.

Từ loại cây “vô danh”, cà na giờ đây trở thành cây trồng đem lại lợi nhuận cao cho nông dân. Không chỉ xuất hiện trong ẩm thực đường phố, món ăn gia đình, cà na còn xuất hiện trong các nhà hàng đặc sản như một hương vị mộc mạc nhưng khiến người thưởng thức thương hoài không dứt.