Bầu Đức rời ghế HĐQT: HAGL Agrico 'chết lâm sàng' sau nhiều năm cố gắng cứu của một tỷ phú

Bầu Đức và Chủ tịch THACO Group Trần Bá Dương

Năm 2018, trong bối cảnh tài chính chạm đáy và bị ngân hàng siết nợ, ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) – khi đó là Chủ tịch HĐQT CTCP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico – mã HNG) – đã tìm đến ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Tập đoàn THACO, để tìm kiếm một chiếc “phao cứu sinh”. Ban đầu, ông Dương tỏ ra ngần ngại. Tuy nhiên, sau chuyến đi thực địa tới những vùng trồng bao la ở Tây Nguyên và Lào cùng ông Đức, người đứng đầu THACO đã thay đổi quan điểm và quyết định đầu tư.

Việc THACO rót vốn, trở thành cổ đông lớn và hỗ trợ tài chính cho Agrico giúp công ty thoát khỏi vòng xoáy nợ vay, tạo được khoảng thở tạm thời. Tuy nhiên, như chính ông Dương từng chia sẻ, khoản đầu tư này chỉ giải quyết được “phần ngọn” – tức xử lý nghĩa vụ tài chính cấp bách, chứ chưa thể chạm đến “phần gốc”: Năng lực vận hành và dòng tiền từ sản xuất nông nghiệp.

Với kỳ vọng xây dựng Agrico theo mô hình vận hành chuyên nghiệp, bền vững như THACO, từ năm 2021, ông Đoàn Nguyên Đức chính thức nhường quyền điều hành cho ông Trần Bá Dương. Nhưng từ đó, Agrico liên tục báo lỗ. Chỉ riêng 4 năm gần nhất, doanh nghiệp đã âm nghìn tỷ đồng. Riêng năm 2025, công ty đặt kế hoạch tiếp tục lỗ 854 tỷ đồng – năm thứ 5 liên tiếp chìm trong thua lỗ.

Tại Đại hội cổ đông thường niên 2025, ông Trần Bá Dương thẳng thắn: "HAGL Agrico đang là xác chết, chết lâm sàng… đang cố gắng cứu. Bên THACO đang cho nợ 12.000 tỷ đồng, nếu chết thì lấy đâu mà đòi. Ăn HNG là ăn chính mình".

Vị Chủ tịch THACO cũng chia sẻ thực tế nhiều vấn đề sâu xa tại Agrico mà ban đầu không thể lường hết: "Trước đây khi THACO vào Agrico, thấy doanh nghiệp này có nợ và có đất... Nhưng thực tế còn nhiều cái tích tụ. HNG như cái xác không hồn. Chúng tôi cố gắng xử lý cho sạch sẽ tồn đọng trong năm 2025 để từ năm 2026 thanh thản hơn".

Chuối tiếp tục là trọng điểm trong chiến lược kinh doanh của HAGL Agrico

Quý I/2025, HAGL Agrico ghi nhận doanh thu đạt 99,3 tỷ đồng – tăng nhẹ 6% so với cùng kỳ, nhưng lỗ sau thuế vẫn ở mức 84,5 tỷ đồng. Theo công bố, phần lớn khoản lỗ đến từ chi phí khấu hao các vườn cây đã ngừng khai thác và chi phí lãi vay. Công ty ước tính toàn năm nay sẽ tiếp tục chịu chi phí hủy vườn cây ăn trái (597 tỷ đồng), khấu hao vườn cây (229 tỷ) và khấu hao hạ tầng (83 tỷ).

Tuy nhiên, điểm sáng là hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi dự kiến có lãi 55 tỷ đồng, sau nhiều quý âm kéo dài.

Ông Dương nhấn mạnh: "Khoản lỗ năm 2025 phần lớn đến từ chuyển đổi vườn cây và khấu hao. Đây là gánh nặng bởi nó không phải tài sản thực sự. Gánh nặng hiện hơn 200 triệu đồng/ha thì đến bao giờ mới bù được và hết lỗ?".

Trong bối cảnh đó, HAGL Agrico đã rút gọn bộ máy HĐQT nhiệm kỳ 2025–2030 xuống còn 3 người gồm ông Trần Bá Dương, ông Trần Bảo Sơn và bà Võ Thị Mỹ Hạnh. Các nhân sự cũ như ông Đoàn Nguyên Đức, ông Nguyễn Hoàng Phi, ông Nguyễn Phúc Thịnh đều không còn có tên.

Công ty hiện có 2 cổ đông lớn: CTCP Tập đoàn Trường Hải nắm 27,63% vốn và CTCP HAGL của bầu Đức nắm 8,24% vốn. Số lượng cổ đông còn 22.222 người tại cuối tháng 3/2025, giảm khoảng 8.800 người so với tháng 3/2024 – đặc biệt thời điểm cổ phiếu HNG nhận thông báo hủy niêm yết từ HoSE.

Từng được kỳ vọng là hạt nhân nông nghiệp của HAGL, Agrico đang đi qua một hành trình nhiều thử thách để tái cấu trúc toàn diện. Và dù được một tập đoàn lớn tương trợ, cuộc hồi sinh của doanh nghiệp này vẫn là một bài toán đầy thách thức: Không chỉ cần vốn, mà cần thời gian và một chiến lược can thiệp tận “gốc rễ”.