Dòng vốn châu Á rút khỏi Mỹ: Khởi đầu cho một cuộc tái định vị lịch sử?

Trong nhiều thập kỷ qua, mô hình kinh tế "bán cho Mỹ, đầu tư lại vào Mỹ" đã định hình dòng vốn tại châu Á. Các nhà xuất khẩu lớn từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hay Australia thu lợi nhuận từ thương mại với Mỹ và đổ tiền vào trái phiếu chính phủ Mỹ, cổ phiếu, và các tài sản định danh bằng USD. Tổng số vốn châu Á tích lũy tại Mỹ hiện ước đạt 7.500 tỷ USD – nhưng mô hình này đang rạn nứt.

Bloomberg dẫn lời các lãnh đạo quỹ hưu trí, công ty bảo hiểm và giám đốc giao dịch tại châu Á cho biết, nhà đầu tư đang bước vào giai đoạn "tự vấn lịch sử", nghi ngờ về mức độ phụ thuộc vào tài sản Mỹ. Từ Nhật Bản đến Trung Quốc, làn sóng chuyển hướng đang hiện rõ – và những tín hiệu đầu tiên đã gây chấn động toàn cầu.

Sự thay đổi không xuất phát từ một nguyên nhân đơn lẻ. Bên cạnh căng thẳng địa chính trị, các chính sách thuế quan bảo hộ của Tổng thống Donald Trump – người đang tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu – đã gây nên một làn sóng bất ổn với chính thị trường tài chính Mỹ.

Đồng thời, nỗi lo lạm phát gia tăng và nguy cơ Mỹ mất kiểm soát thâm hụt ngân sách đang khiến nhà đầu tư lo ngại. Chẳng hạn, phiên đấu giá trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 40 năm – vốn thường yên ắng – đã trở thành tiêu điểm khi nhu cầu yếu bất thường do lo sợ lạm phát và thiếu chắc chắn về lộ trình chính sách tại Mỹ.

Stephen Jen, CEO của Eurizon SLJ Capital, cảnh báo: “Hơn 2.500 tỷ USD có thể rời khỏi tài sản Mỹ trong vài năm tới, gây nên một cú sốc tài chính lan rộng”.

Cảnh báo cú sốc tài chính lớn chưa từng: Hơn 2.500 tỷ USD có thể tháo chạy khỏi siêu cường số 1 thế giới
Từ các quỹ hưu trí đến ngân hàng trung ương, nhiều dòng vốn đang âm thầm rời bỏ siêu cường số 1 thế giới, báo hiệu một cuộc chuyển dịch lịch sử.

Tín hiệu rõ ràng từ dòng tiền và định hướng đầu tư

Theo dữ liệu Bloomberg, vốn đầu tư từ châu Á vào Mỹ trong năm 2024 chỉ còn 68 tỷ USD – tương đương 11% thặng dư thương mại với Mỹ, thấp kỷ lục trong nhiều năm. Trong khi đó, các thị trường như Nhật Bản, châu Âu và Australia đang chứng kiến dòng vốn đổ vào mạnh mẽ: riêng Nhật Bản đã thu hút 57 tỷ USD đầu tư nước ngoài vào cổ phiếu và trái phiếu chỉ trong tháng 4 – cao nhất kể từ năm 1996.

Một ví dụ điển hình là quỹ hưu trí UniSuper (Australia) với quy mô tài sản 96 tỷ USD đã hủy kế hoạch mở rộng đầu tư tại Mỹ vì “chính sách của ông Trump đang trở thành yếu tố rủi ro lớn nhất đối với kinh doanh”.

Trung Quốc cũng đang dần thoái vốn khỏi tài sản Mỹ, với giá trị bán ròng 172 tỷ USD trong năm 2024. Mặc dù phần lớn giao dịch được thực hiện qua các trung gian, xu hướng giảm này thể hiện rõ ràng một sự tái cơ cấu mang tính chiến lược.

Sự dịch chuyển dòng vốn không chỉ gây áp lực lên USD mà còn kéo theo biến động lớn trên các thị trường tài chính. Tháng 4, các nhà đầu tư toàn cầu đã tháo chạy khỏi chiến lược “carry trade” khi đồng Yên Nhật tăng mạnh sau khi BoJ nâng lãi suất – kéo theo làn sóng bán tháo trái phiếu Mỹ và thị trường mới nổi.

Trong bối cảnh ấy, các nền kinh tế mới nổi và thị trường thay thế bắt đầu nổi lên như điểm đến mới. UBS cho biết nhiều khách hàng giàu có tại châu Á đang chuyển vốn sang vàng, tiền số, tài sản Trung Quốc hoặc cổ phiếu tại châu Âu và Ấn Độ. Allianz, Fidelity và JPMorgan cũng nhấn mạnh cơ hội tăng trưởng tại các thị trường phi Mỹ.

Theo nhận định của Virginie Maisonneuve – Giám đốc đầu tư toàn cầu tại Allianz – “Chúng ta đang sống trong một trật tự thế giới đang thay đổi”. Sự phân tách giữa Mỹ và châu Á không chỉ mang tính chính sách, mà còn là biểu hiện rõ nét của xu hướng phi đô la hóa và độc lập tài chính.

Mặc dù một số chuyên gia cho rằng đây chỉ là phản ứng ngắn hạn, sự kết hợp giữa rủi ro chính sách, lạm phát, áp lực tài khóa và địa chính trị đã khiến các nhà đầu tư hành động. Dù chưa có “cơn địa chấn” tức thì, nhưng nếu làn sóng rút vốn tăng tốc, hệ lụy đối với trái phiếu chính phủ Mỹ, đồng USD và vị thế tài chính toàn cầu của Mỹ có thể trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.

Theo Bloomberg