Đại biểu Quốc hội: Vướng từ mắc tháng 7, tới tháng 10 mới gỡ là quá chậm

Tại phiên thảo luận tổ chiều 20/6, nhiều đại biểu Quốc hội đồng thuận cao với đề xuất cho phép ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định đang gây khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy nhận định, khối lượng văn bản cần xử lý là rất lớn. Chỉ riêng việc rà soát quy định về phân cấp, phân quyền đã phát sinh khoảng 200 luật cần sửa đổi, bổ sung. “Kỳ họp thứ 9 sửa đổi hơn 30 luật, nhưng thực tế nhiều gấp đôi vì có luật sửa nhiều luật”, bà nói.

Theo bà Thủy, nếu xử lý theo quy trình lập pháp thông thường thì rất khó kịp tiến độ, dù Quốc hội có họp thêm kỳ bất thường. Do đó, cần cơ chế thực sự đặc biệt, cấp thời. Bà đề nghị Chính phủ và cơ quan có liên quan nghiên cứu cách xây dựng hệ thống pháp luật Việt Nam rõ ràng, công khai, minh bạch, dễ quản lý, dễ kiểm soát.

“Chứ với khối lượng văn bản cứ ban hành kiểu như thế này thì chúng ta liên tục ở trong tình trạng ở trong rừng luật. Trước là rừng ôn đới chứ giờ là rừng rậm nhiệt đới rồi. Rất khó quản lý, khó nhận biết đâu là văn bản đang có hiệu lực để có thể áp dụng được, văn bản đó đã đầy đủ hay chưa”, nữ đại biểu nói.

Đã đến lúc Việt Nam cần tiến hành “cách mạng lập pháp”: Rà soát toàn bộ hệ thống luật, phân định rõ ngành luật, xác lập thứ bậc văn bản, cấu trúc hệ thống theo hướng minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận.

Theo bà, việc cấu trúc lại hệ thống pháp luật là yêu cầu tất yếu nếu Việt Nam muốn thực hiện hiệu quả cuộc “cách mạng thể chế”. Pháp luật phải rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu, dễ áp dụng để giảm chi phí tuân thủ và phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Bà cũng cho rằng: “Nếu không truyền thông rõ ràng, sẽ dễ gây hiểu nhầm rằng Quốc hội đang nhường vai trò lập pháp cho Chính phủ”. Bà đề nghị tổ chức đợt tuyên truyền cao điểm để cộng đồng khoa học, hành chính, doanh nghiệp và người dân hiểu rõ đây là giải pháp tình thế, có thời hạn đến tháng 3/2027, nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách.

Đồng quan điểm, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Xuân Cừ cho rằng, phải xây dựng các luật chất lượng, chứ đừng dựa vào cơ chế này để làm luật chưa chín, soạn thảo chưa hết ý. Ông đề nghị tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm, lấy ý kiến chuyên gia, nhà quản lý để đảm bảo các luật sau này vừa có tầm nhìn, vừa gắn với thực tiễn.

Ông cũng bày tỏ sự đồng thuận với đề xuất ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật theo cơ chế đặc biệt mà Chính phủ trình, bởi theo ông, không thể để chính những đạo luật do Quốc hội ban hành lại trở thành lực cản trong thực tiễn.

Ông nói thẳng: “Không cho phép luật mình làm ra mà lại gây ách tắc”. Trên thực tế, nhiều quy định trong hệ thống pháp luật hiện hành đang tồn tại tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo. Có những trường hợp khi tiến hành sửa đổi một đạo luật thì lại kéo theo việc phải sửa đổi nhiều luật khác liên quan. Bên cạnh đó, không ít quy định còn bất cập, thiếu tính khả thi, chưa đủ rõ ràng, dẫn đến lúng túng khi áp dụng. Trong một số trường hợp, người thực hiện còn đối mặt nguy cơ "vô tình" vi phạm pháp luật chỉ vì quy định không rõ.

Đại biểu Cừ đánh giá, dự thảo nghị quyết mà Chính phủ đề xuất lần này đã được thiết kế với quy trình, thủ tục khá chặt chẽ và rõ ràng về cấp độ thẩm quyền giữa các cơ quan. Tuy nhiên, ông lưu ý cần làm rõ thêm một điểm rất quan trọng, đó là thời gian từ khi phát hiện vướng mắc pháp lý đến khi được xử lý xong là bao lâu.

“Nếu một vướng mắc phát sinh vào tháng 7 mà đến tận tháng 10 mới có phương án sửa thì đã là quá chậm. Đối với doanh nghiệp hay cơ quan quản lý, khi đã gặp ách tắc rồi thì việc chậm trễ chỉ một tháng, hai tháng cũng đã đủ gây khó khăn. Họ cần sự tháo gỡ kịp thời, càng nhanh càng tốt để không làm gián đoạn hoạt động, gây thiệt hại".