Đàm phán thuế quan Mỹ - Việt bắt đầu: Cơ hội đảo chiều xuất khẩu, hồi sinh FDI?

Kể từ đầu tháng 4/2025, khi Mỹ công bố áp mức thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, thị trường chứng khoán lập tức phản ứng tiêu cực. Chỉ số VN-Index giảm sâu, đánh mất toàn bộ thành quả tăng trưởng từ đầu năm và rơi xuống vùng thấp nhất kể từ cuối năm 2023.

Tuy nhiên, tâm lý hoảng loạn nhanh chóng được thay thế bởi sự thận trọng khi những tín hiệu ngoại giao tích cực xuất hiện. Mỹ thông báo tạm dừng áp thuế trong 90 ngày và áp mức thuế tạm thời 10% cho 75 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Việt Nam cũng chủ động khởi xướng các cuộc đàm phán thương mại trực tiếp với Bộ Thương mại Hoa Kỳ, đáng chú ý là một cuộc đối thoại trực tuyến đã được đánh giá tích cực.

Nhờ các yếu tố này, chỉ số VN-Index đã thiết lập trạng thái cân bằng tạm thời trong vùng 1.200–1.230 điểm vào cuối tháng 4, theo đánh giá từ Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect.

Diễn biến VN-Index trước, trong và sau cú sốc thuế đối ứng 46% từ Mỹ trong tháng 4/2025. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect.

Xuất khẩu – FDI: Cơ hội nảy mầm từ áp lực đối đầu

Trong quý I/2025, GDP của Việt Nam tăng 6,93%, đạt mức tăng cao nhất trong 5 năm, chủ yếu nhờ vào tiêu dùng nội địa và đầu tư tư nhân. Tuy vậy, VNDirect cho rằng mức thuế đối ứng 46% từ Mỹ đã làm gia tăng đáng kể những lo ngại về triển vọng xuất khẩu, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và việc làm trong các ngành chế biến, chế tạo. Trong ngắn hạn, doanh nghiệp xuất khẩu có nguy cơ phải điều chỉnh đơn hàng, tái cơ cấu chi phí, hoặc thậm chí trì hoãn hợp đồng.

Ở chiều ngược lại, tình hình kinh tế Mỹ cũng đang bộc lộ nhiều điểm yếu. GDP nước này trong quý I giảm 0,3% so với quý trước, trong khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn duy trì ở mức 4,2%. Tổ chức JPMorgan đã nâng xác suất xảy ra suy thoái tại Mỹ từ 40% lên 60%, trong đó nguyên nhân chính được xác định là bất ổn chính sách nhiều hơn là do suy giảm nội tại. VNDirect nhận định rằng trong bối cảnh đó, khả năng Mỹ xem xét điều chỉnh thuế quan đối với các đối tác chiến lược như Việt Nam là điều hoàn toàn có cơ sở, nhằm tránh tác động dây chuyền lên chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu kết quả đàm phán giúp giảm mức thuế về dưới 20%, khả năng phục hồi dòng vốn FDI vào Việt Nam sẽ cao hơn nhờ niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài được cải thiện. Tại thời điểm hiện tại, tỷ lệ lấp đầy khu công nghiệp ở khu vực phía Nam đã tiệm cận ngưỡng 90%, cho thấy nhu cầu mở rộng đầu tư vẫn rất lớn. Trong khi đó, các dự án từ Mỹ và EU đang trong trạng thái chờ đợi tín hiệu chính sách rõ ràng hơn trước khi ra quyết định giải ngân.

Chứng khoán: Dòng tiền âm thầm chờ đợi cơ hội

Tính đến ngày 29/4/2025, có 961 doanh nghiệp niêm yết – chiếm khoảng 95,6% tổng vốn hóa thị trường – đã công bố kết quả kinh doanh quý I với mức tăng trưởng lợi nhuận ròng toàn thị trường đạt 22,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong số đó, nhóm ngành điện tăng 223,9%, bất động sản tăng 134,4%, và nhóm hàng tiêu dùng cá nhân và gia dụng tăng 62%, nhờ hiệu ứng “chạy thuế” trước thời điểm chính sách có hiệu lực. Ngược lại, nhóm dầu khí ghi nhận mức giảm 63,8% do giá dầu trung bình trong quý giảm gần 9%.

Toàn cảnh tăng trưởng lợi nhuận theo ngành: Ngành điện và bất động sản dẫn dắt thị trường quý I/2025. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect.

VNDirect phân tích rằng chỉ số VN-Index hiện đang giao dịch tại mức P/E trượt 12 tháng là 12 lần, thấp hơn 22% so với trung bình 10 năm. Trong kịch bản thị trường tiếp tục hồi phục, P/E dự phóng cho năm 2025 được xác định dao động từ 10,5 đến 11 lần, với giả định tăng trưởng thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) đạt khoảng 12% đến 17%.

Định giá VN-Index đang ở vùng thấp hiếm thấy: Gần chạm -2 độ lệch chuẩn, rẻ hơn nhiều thị trường khu vực. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect.

Bên cạnh đó, tỷ suất thu nhập trên giá cổ phiếu (E/P) đã tăng lên 8,4%, trong khi lãi suất huy động 12 tháng bình quân của các ngân hàng thương mại chỉ ở mức 4,8%. Chênh lệch giữa E/P và lãi suất tiết kiệm do đó lên tới 3,6 điểm phần trăm, cao nhất trong nhiều năm gần đây. VNDirect lưu ý rằng chênh lệch lớn giữa E/P và lãi suất tiền gửi thường là tín hiệu tích cực cho dòng vốn dịch chuyển từ kênh tiết kiệm sang kênh đầu tư chứng khoán.

Chênh lệch E/P – lãi suất tiết kiệm đang mở rộng mạnh: Tín hiệu hấp dẫn cho dòng tiền vào chứng khoán. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect.

Bên cạnh đó, việc hệ thống giao dịch mới KRX chính thức đi vào vận hành từ ngày 05/5/2025 dự kiến sẽ giúp rút ngắn chu kỳ thanh toán, tăng cường tính minh bạch và tăng sức hút đối với dòng vốn quốc tế. Nếu đi cùng với kịch bản Việt Nam được FTSE nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi thứ cấp vào tháng 9, thị trường chứng khoán trong nước có thể bước vào giai đoạn tái định giá với biên độ tích cực.

Kịch bản thị trường: Bình tĩnh trước biến động

VNDirect xây dựng ba kịch bản cho VN-Index trong năm 2025, dựa trên các yếu tố như kết quả đàm phán thuế giữa Mỹ và Việt Nam, chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), và định hướng điều hành từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).

Ba kịch bản cho VN-Index năm 2025: Từ 1.230 đến 1.520 điểm, tùy thuộc vào thuế Mỹ, lãi suất và nâng hạng thị trường. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect.

Ở kịch bản tích cực, nếu mức thuế đối ứng được đàm phán giảm xuống dưới 20%, Fed hạ lãi suất 4 đến 5 lần và NHNN tiếp tục giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản, VN-Index có thể đạt 1.520 điểm, với mức P/E mục tiêu 13 lần và EPS tăng từ 16 đến 17%.

Kịch bản trung tính được xây dựng trên cơ sở mức thuế giữ ở 20 đến 30%, Fed cắt giảm 2 đến 3 lần và NHNN hạ lãi suất thêm 25 điểm cơ bản. Trong kịch bản này, VN-Index có thể tăng lên mức 1.400 điểm với P/E mục tiêu 12,2 lần và EPS tăng khoảng 14%.

Ở kịch bản tiêu cực, nếu mức thuế vẫn giữ trong khoảng 30 đến 46%, Fed không giảm lãi suất và NHNN duy trì chính sách hiện tại, chỉ số VN-Index nhiều khả năng sẽ điều chỉnh về vùng 1.230 điểm, với P/E mục tiêu 11 lần và EPS chỉ tăng khoảng 12%.

Trong bối cảnh hiện tại, VNDirect khuyến nghị nhà đầu tư ngắn hạn nên duy trì tỷ trọng cổ phiếu ở mức hợp lý và tránh sử dụng đòn bẩy tài chính. Nếu chỉ số VN-Index điều chỉnh về vùng hỗ trợ kỹ thuật 1.200–1.220 điểm, nhà đầu tư có thể cân nhắc giải ngân thận trọng. Một số mã cổ phiếu được đánh giá cao trong tháng 5 gồm TCB, MBB và CTD – đều là các doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững chắc và định giá hấp dẫn.