Bộ Công Thương vừa hoàn thiện dự thảo đề xuất sửa Nghị định 72, cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tính toán và phân bổ vào giá điện những khoản chi phí sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp từ năm 2022 đến nay. Khoản chi phí này tương ứng với số lỗ khoảng 44.792 tỷ đồng tính tới cuối năm ngoái.

Góp ý cho dự thảo này, Bộ Quốc phòng đề nghị rà soát, bổ sung, làm rõ nguyên nhân cụ thể các yếu tố dẫn đến số tiền lỗ trên. Trên cơ sở đó, xác định các nội dung lỗ lũy kế liên quan đến chi phí trực tiếp cho sản xuất và cung ứng điện, báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Bộ Công Thương cũng làm rõ hơn về sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 72, cũng như đánh giá kỹ tác động của việc sửa đổi, bổ sung này.

Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu cơ chế điều chỉnh giá điện phù hợp, vừa tháo gỡ khó khăn tài chính cho EVN, vừa giảm tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và đời sống người dân.

Bộ Công Thương cần chỉ đạo EVN báo cáo chi tiết: các khoản lỗ, phân biệt rõ lỗ do an sinh xã hội với lỗ từ hoạt động kinh doanh; đặc biệt lưu ý lỗ từ đầu tư ngoài ngành (nếu có); những khoản lỗ phát sinh từ chính sách giá điện hỗ trợ một số ngành, lĩnh vực; tác động của việc điều chỉnh giá điện đối với sản xuất, kinh doanh, nền kinh tế và giải pháp hạn chế ảnh hưởng khi giá điện thay đổi.

Với vai trò quản lý ngành, Bộ Công Thương được yêu cầu chịu trách nhiệm toàn diện trong việc rà soát, kiểm tra báo cáo của EVN và giám sát quá trình điều chỉnh giá bán lẻ bình quân.

Dự thảo cho EVN phân bổ lỗ 44.792 tỷ đồng vào giá điện: Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, doanh nghiệp, chuyên gia đồng loạt lên tiếng
Ảnh minh họa

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho rằng cần làm rõ cơ sở xác định các khoản chi phí của EVN. "Việc phân bổ chi phí này do EVN đề xuất, song áp dụng cho từng năm hay có phương án phân bổ tổng thể chung theo lộ trình? Trường hợp sau khi phân bổ hết, chi phí này sẽ được loại ra khỏi công thức tính giá điện thì giá điện có giảm hay không?" - đại diện VCCI nêu loạt câu hỏi.

Trong giới chuyên gia, ông Nguyễn Tiến Thỏa - Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, coi khoản lỗ của EVN là loại "chi phí chờ phân bổ". Ông cho rằng những chi phí này cần được ghi nhận và phân bổ dần vào giá để tránh làm mất cân đối dòng tiền của ngành điện. Quy định này, theo ông Thỏa, cũng không mâu thuẫn với Luật Điện lực 2024, Luật Giá về nguyên tắc định giá của Nhà nước với hàng hóa, dịch vụ.

Dù vậy, chuyên gia cũng chỉ ra rằng các báo cáo tài chính năm 2022, 2023 và 2024 đã được kiểm toán của EVN không cho thấy chi tiết chi phí cấu thành khoản lỗ. Vì vậy, chỉ dựa vào các số liệu công bố về kết quả kinh doanh sẽ không đảm bảo minh bạch trong phân bổ chi phí và có thể tạo dư luận tiêu cực với đề xuất này.

Đối với việc phân bổ khoản lỗ vào giá điện, Bộ Công Thương cho biết giá điện cuối năm nhiều khả năng chưa thay đổi hoặc chỉ tăng nhẹ 2 – 5%. Nếu tăng 3% từ tháng 10/2025, CPI cả năm dự kiến chỉ tăng thêm khoảng 0,03%. Bộ Công Thương khẳng định mọi điều chỉnh sẽ theo lộ trình, tránh “giật cục”, nhằm bảo đảm ổn định kinh tế – xã hội, đồng thời hài hòa lợi ích của doanh nghiệp và người dân.