CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) vừa có báo cáo cập nhật tình hình giá điện bán lẻ và những ảnh hưởng tài chính đối với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Theo báo cáo, trong giai đoạn 8 năm từ tháng 3/2015 đến tháng 5/2023, Bộ Công Thương chỉ tăng giá điện bình quân ở mức trung bình 2,6%/năm. Việc tăng chậm này giúp giảm bớt gánh nặng cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, nhưng lại không phản ánh đúng chi phí phát điện và mua điện thực tế của EVN. Hệ quả là tập đoàn chịu áp lực tài chính lớn, đặc biệt trong giai đoạn Covid-19 (2022–2023) khi giá than và khí leo thang.

Tháng 3/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 05/2024/QĐ-TTg về quy định cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện. Quyết định này cho phép EVN được điều chỉnh giá điện tối đa 3 lần/năm mà không cần xin chấp thuận nếu mức tăng dưới 5%/lần.

EVN đưa khoản lỗ 45.000 tỷ vào giá điện, nhóm khách hàng sản xuất công nghiệp chịu tác động mạnh nhất
Nguồn: VDSC

Ngay sau đó, EVN đã 2 lần điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, vào tháng 10/2024 (+4,8%) và tháng 5/2025 (+4,8%). Nhờ vậy, EVN quay lại có lãi sau thuế hơn 8.200 tỷ đồng trong năm 2024, chấm dứt chuỗi thua lỗ trong giai đoạn 2022-2023.

Trong giai đoạn 2022-2023, EVN đã gánh khoản lỗ lũy kế tới 45.000 tỷ đồng do giá mua điện gần bằng giá bán. Mặc dù giá vốn tăng cao, Bộ Công Thương thời điểm đó vẫn hạn chế tăng giá bán, khiến tình hình tài chính của EVN thêm khó khăn. Tháng 8 vừa qua, tập đoàn đang đề xuất phương án phân bổ dần khoản lỗ này vào giá bán lẻ trong thời gian tới, song chưa công bố khung thời gian cụ thể.

Theo VDSC, việc tăng giá điện sẽ làm chi phí đầu vào của toàn bộ khách hàng EVN tăng lên, trong đó nhóm sản xuất công nghiệp - vốn tiêu thụ điện lớn sẽ chịu ảnh hưởng nặng nhất.

Ngoài ra, tác động của việc điều chỉnh giá điện cũng không chỉ dừng lại ở phạm vi doanh nghiệp, mà còn lan tỏa đến kinh tế vĩ mô. Cụ thể, chi phí sản xuất chung tăng cao, gây áp lực lạm phát và phần nào ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, việc điều chỉnh giá điện giúp EVN cải thiện doanh thu, ổn định tài chính, mở rộng biên lợi nhuận gộp và có thêm vốn cho các dự án hạ tầng lớn.

Liên quan đến việc phân bổ lỗ của EVN vào giá điện, Bộ Công Thương mới đây đã hoàn tất dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025/NĐ-CP về cơ chế và thời gian điều chỉnh giá điện. Điểm nổi bật là cho phép EVN hạch toán thêm các chi phí chưa đưa đầy đủ trước đây vào giá điện bình quân, nhằm tạo cơ sở pháp lý để thu hồi lỗ cũ.

Đến cuối cuối năm 2024, EVN đang lỗ lũy kế 44.792 tỷ đồng. Nếu cơ chế mới được thông qua, cơ quan quản lý cho biết giá điện cuối năm sẽ chỉ tăng nhẹ từ 2-5%, với kịch bản tăng 3% từ tháng 10, chỉ số CPI cả năm chỉ tăng thêm khoảng 0,03%.