Coban, một kim loại quan trọng được sử dụng trong sản xuất pin cho xe điện (EV) và thiết bị điện tử, đã chứng kiến giá tăng mạnh trong những tuần gần đây. Đợt tăng giá này chủ yếu là do động thái chiến lược của Trung Quốc nhằm tích trữ kim loại này và nỗi lo ngày càng tăng về việc gia hạn lệnh cấm xuất khẩu một số nguyên liệu thô. Khi nhu cầu về coban tăng lên trong bối cảnh toàn cầu thúc đẩy năng lượng sạch và phương tiện di chuyển bằng điện, những diễn biến gần đây đang định hình lại thị trường coban toàn cầu và đặt ra những thách thức mới cho chuỗi cung ứng.
Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ coban lớn nhất thế giới, gần đây đã có những động thái nhằm tăng cường dự trữ kim loại này. Hành động này được coi là phản ứng trước tầm quan trọng ngày càng tăng của coban trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch trên toàn cầu. Coban là thành phần chính của pin lithium-ion được sử dụng trong xe điện và hệ thống lưu trữ năng lượng, và với thị phần xe điện đang tăng nhanh chóng, việc đảm bảo nguồn cung coban ổn định đã trở thành ưu tiên quan trọng đối với Trung Quốc.
![]() |
Giá coban tăng có tác động đáng kể đến nhiều ngành công nghiệp. Ảnh minh hoạ |
Chính phủ Trung Quốc từ lâu đã tập trung vào việc đảm bảo nguyên liệu thô quan trọng cho sự tăng trưởng công nghiệp của mình và coban cũng không ngoại lệ. Các nhà phân tích cho rằng việc Trung Quốc tích trữ coban là một nỗ lực nhằm đảm bảo an ninh lâu dài trong các nỗ lực chuyển đổi năng lượng và giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn phát sinh từ sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi làm như vậy, Trung Quốc có thể tác động đến giá coban và củng cố vị thế của mình như một bên thống trị trên thị trường xe điện và lưu trữ năng lượng toàn cầu.
Càng làm tăng thêm sự bất ổn của thị trường là mối đe dọa đang rình rập về việc Trung Quốc gia hạn lệnh cấm xuất khẩu kim loại đất hiếm, bao gồm coban. Trước đây, Trung Quốc đã sử dụng quyền kiểm soát của mình đối với các nguyên liệu thô quan trọng như một công cụ đòn bẩy trong các cuộc đàm phán thương mại. Coban, cùng với các nguyên tố đất hiếm khác, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin hiệu suất cao và các công nghệ khác, khiến khả năng lệnh cấm xuất khẩu kéo dài trở nên đặc biệt đáng lo ngại. Nếu Trung Quốc gia hạn lệnh cấm xuất khẩu coban hoặc áp dụng các hạn chế mới, điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là đối với các quốc gia phụ thuộc nhiều vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Nhiều nước phương Tây, bao gồm Hoa Kỳ và các quốc gia Liên minh Châu Âu, đang phải vật lộn với lỗ hổng trong chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng và lệnh cấm xuất khẩu sẽ chỉ làm trầm trọng thêm những thách thức này.
Giá hợp đồng tương lai coban tại Trung Quốc đã tăng hơn 9% vào thứ Hai do Trung Quốc mua coban một cách có chiến lược và các cuộc đàm phán về việc gia hạn lệnh cấm xuất khẩu từ Cộng hòa Dân chủ Congo, nhà cung cấp vật liệu pin hàng đầu.
Giá trên Sàn giao dịch thép không gỉ Wuxi của Trung Quốc đã tăng 55% kể từ tháng 2.
![]() |
Nguồn: tradingeconomics |
Cục Quản lý Thực phẩm và Dự trữ Chiến lược Quốc gia Trung Quốc, đơn vị quản lý kho dự trữ hàng hóa chính thức, đã tiến hành điều tra giá và đấu thầu các kim loại, bao gồm coban, đồng, niken và lithium, Bloomberg News đưa tin vào thứ Sáu tuần trước, mà không nêu chi tiết về khối lượng hoặc thời gian.
Người phát ngôn của chính phủ, Patrick Muyaya cho biết Congo - hiện là nhà sản xuất cobalt hàng đầu thế giới. Quốc gia này chiếm khoảng 70% tổng sản lượng cobalt toàn cầu- có thể gia hạn lệnh cấm xuất khẩu coban trong bốn tháng được ban hành vào tháng 2 sau khi giá kim loại này giảm mạnh vào thứ Sáu tuần trước. Nhà sản xuất coban hàng đầu thế giới đã dừng xuất khẩu kim loại này vào tháng 2 nhằm mục đích kiềm chế tình trạng dư cung toàn cầu và ổn định thị trường.
Bóng ma về lệnh cấm xuất khẩu đã góp phần làm tăng giá coban khi các doanh nghiệp và chính phủ vội vã tìm kiếm nguồn cung thay thế. Các nhà đầu tư và bên liên quan trong ngành đang theo dõi chặt chẽ tình hình, dự đoán rằng bất kỳ hạn chế nào đối với xuất khẩu coban của Trung Quốc đều có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng và chi phí cao hơn cho người dùng cuối của các sản phẩm từ coban.
Hậu quả toàn cầu của việc giá coban tăng
Giá coban tăng có tác động đáng kể đến nhiều ngành công nghiệp. Tác động trực tiếp nhất là đến ngành xe điện (EV), nơi coban là thành phần quan trọng của catốt trong pin lithium-ion. Giá coban cao hơn có thể làm tăng chi phí sản xuất pin EV, có khả năng dẫn đến giá xe điện cao hơn. Đổi lại, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng chi trả và khả năng tiếp cận xe điện của người tiêu dùng, làm chậm quá trình áp dụng phương tiện giao thông năng lượng sạch.
Đối với các hệ thống lưu trữ năng lượng, vốn cũng dựa vào coban để có hiệu suất pin hiệu quả, giá coban tăng có thể làm tăng chi phí cho các giải pháp năng lượng tái tạo, chẳng hạn như lưu trữ năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Điều này có thể cản trở sự tăng trưởng của ngành năng lượng tái tạo, làm chậm trễ các nỗ lực toàn cầu nhằm chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch.
Về phía cung, các công ty khai thác và sản xuất coban đang được hưởng lợi từ sự tăng giá, với doanh thu và lợi nhuận tăng. Tuy nhiên, vẫn còn lo ngại về tính bền vững của mức giá hiện tại. Giá tăng nhanh có thể dẫn đến biến động thị trường và có khả năng tạo ra chu kỳ bùng nổ-suy thoái có thể làm mất ổn định thị trường coban trong dài hạn.
Tương lai của thị trường coban dường như đang thay đổi, khi cả căng thẳng địa chính trị và nhu cầu ngày càng tăng đối với xe điện và công nghệ năng lượng tái tạo tiếp tục định hình bối cảnh. Khi Trung Quốc tăng cường kiểm soát đối với trữ lượng coban và mối đe dọa về các hạn chế xuất khẩu đang hiện hữu, thị trường toàn cầu đang chuẩn bị cho sự biến động giá nhiều hơn trong những tháng tới. Để giảm thiểu rủi ro gián đoạn nguồn cung và chi phí tăng cao, các quốc gia và công ty đang tìm kiếm các nguồn coban thay thế. Những nỗ lực tái chế coban từ pin đã qua sử dụng và đầu tư vào các dự án khai thác mới đang được chú ý. Ngoài ra, việc phát triển các loại hóa chất pin thay thế giúp giảm sự phụ thuộc vào coban đang ngày càng trở nên quan trọng.
Mặc dù tác động tức thời của kế hoạch dự trữ và khả năng gia hạn lệnh cấm xuất khẩu của Trung Quốc là rõ ràng - giá coban tăng và thị trường bất ổn - nhưng những tác động lâu dài đối với chuỗi cung ứng toàn cầu và quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch có thể sẽ diễn ra trong vài năm tới. Trong khi đó, các chính phủ, doanh nghiệp và nhà đầu tư phải cẩn thận giải quyết những thách thức này để đảm bảo sự ổn định của thị trường coban và sự phát triển liên tục của các ngành xe điện và năng lượng tái tạo.