Giáo sư từng làm rạng danh cho Việt Nam, hiện đang làm việc tại Đại học Washington

GS. Đàm Thanh Sơn (sinh năm 1969) tại Hà Nội, trong một gia đình tri thức. Cha ông là GS.Đàm Trung Bảo, một nhà khoa học ngành Hóa học, còn mẹ ông là PGS.TS Nguyễn Thị Hảo, chuyên ngành Sinh – Hóa.

Tài năng toán học bộc lộ từ nhỏ

Ngay từ nhỏ, ông đã bộc lộ khả năng toán học xuất chúng. Khi mới học lớp 2 (tương đương lớp 3 hiện nay), cậu bé 7 tuổi đã có thể giải các bài toán dành cho học sinh lớp 10 (lớp 12 hiện nay). Với tài năng thiên bẩm, ông theo học tại lớp chuyên Toán – Tin của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Năm 15 tuổi, ông Đàm Thanh Sơn đã xuất sắc đoạt huy chương vàng Olympic Toán quốc tế tại Praha (Tiệp Khắc) với số điểm tuyệt đối 42/42. Ảnh: Tổng hợp

Năm 1984, khi mới 15 tuổi, Đàm Thanh Sơn xuất sắc giành huy chương vàng Olympic Toán quốc tế tại Praha, Tiệp Khắc (nay là Cộng hòa Séc) với số điểm tuyệt đối 42/42, sánh vai cùng hai bậc đàn anh Lê Bá Khánh Trình và Lê Tự Quốc Thắng.

Thành tích này đã giúp ông được cử sang Liên Xô du học. Dù có nền tảng toán học vững chắc, nhưng khi vào Đại học Tổng hợp Lomonosov, ông lại quyết định chuyển hướng sang ngành Vật lý lý thuyết – một lĩnh vực đòi hỏi tư duy toán học rất cao.

Năm 1991, ông tốt nghiệp đại học và tiếp tục học lên Tiến sĩ Vật lý tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân Moskva. Chỉ sau bốn năm, ông đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ vào năm 1995.

Giai đoạn 1995-1999, ông làm nghiên cứu hậu Tiến sĩ tại Đại học Washington, Seattle và Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Mỹ. Đây là những môi trường nghiên cứu hàng đầu thế giới, giúp ông tiếp tục phát triển năng lực khoa học của mình.

Từ năm 1999 đến 2002, ông được bổ nhiệm làm giáo sư tại Đại học Columbia, đồng thời là học giả tại Trung tâm Nghiên cứu RIKEN-BNL thuộc Phòng thí nghiệm quốc gia Brookhaven (Mỹ). Sau đó, ông quay lại Seattle và trở thành giáo sư tại Khoa Vật lý, Đại học Washington, đồng thời giữ cương vị học giả cao cấp tại Viện Vật lý Hạt nhân trực thuộc đại học này.

Dù rất thành công ở nước ngoài, GS. Đàm Thanh Sơn luôn đau đáu với quê hương. Ảnh: Tổng hợp

Một bước tiến quan trọng trong sự nghiệp của GS. Đàm Thanh Sơn diễn ra vào tháng 9/2012, khi ông được bổ nhiệm làm giáo sư tại Đại học Chicago – nơi từng có sự hiện diện của những nhà vật lý danh tiếng như Enrico Fermi và Subrahmanyan Chandrasekhar. Đây là một vinh dự lớn lao, thể hiện sự công nhận của giới khoa học đối với những đóng góp xuất sắc của ông.

Sống ở Mỹ nhưng đau đáu về quê hương Việt Nam

Năm 2014, GS. Đàm Thanh Sơn được bầu làm thành viên Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Mỹ, đồng thời trở thành thành viên Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ. Đây là những danh hiệu danh giá mà không phải nhà khoa học nào cũng có thể đạt được.

Với hơn 120 công trình khoa học đã được công bố, GS. Đàm Thanh Sơn đã có những đóng góp mang tính đột phá trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu. Một trong những công trình nổi bật của ông là nghiên cứu về mô hình lỗ đen lỏng trong không gian 10 chiều, được thực hiện cùng với hai nhà khoa học P. K. Kovtun và A. O. Starinets. Công trình này đã tạo tiếng vang lớn trong giới khoa học và đóng góp quan trọng vào ngành vật lý lý thuyết.

Dù rất thành công ở nước ngoài, GS. Đàm Thanh Sơn luôn đau đáu với quê hương. Ông nhiều lần trở về Việt Nam để tham dự hội nghị "Gặp gỡ Việt Nam" cùng với nhiều nhà vật lý nổi tiếng thế giới.

GS. Đàm Thanh Sơn. Ảnh: Tổng hợp

Ngoài ra, ông còn tích cực tham gia ban giám khảo, ban tổ chức các cuộc thi Toán và Vật lý quốc tế tại Việt Nam. Bất kể ở đâu, ông luôn nỗ lực dùng ảnh hưởng của mình để hỗ trợ nền vật lý Việt Nam, tạo cơ hội cho sinh viên Việt Nam tiếp cận với các nền khoa học tiên tiến trên thế giới.

Với tài năng, nỗ lực không ngừng và những đóng góp quan trọng cho khoa học, GS. Đàm Thanh Sơn là niềm tự hào lớn của Việt Nam trên trường quốc tế.