Hé lộ ‘kho báu’ khổng lồ ẩn sâu 3.000 km ngay dưới chân chúng ta

Một nghiên cứu khoa học mới vừa công bố đã làm dậy sóng giới địa chất học toàn cầu: lõi Trái Đất – nơi được xem là “kho báu bất khả xâm phạm” – đang rò rỉ vàng và các kim loại quý ra lớp phủ và tiến dần lên bề mặt hành tinh.

Phát hiện này bắt nguồn từ các mẫu đá bazan được thu thập tại quần đảo Hawaii – nơi thường xuyên chứng kiến hoạt động núi lửa mạnh mẽ. Trong các mẫu đá này, nhóm nghiên cứu nhận thấy dấu vết của ruthenium (Ru) – một kim loại quý hiếm có nguồn gốc sâu trong lòng đất. Đặc biệt, đồng vị 100Ru xuất hiện với hàm lượng cao vượt ngưỡng thông thường, cho thấy rõ ràng chúng xuất phát từ ranh giới giữa lõi và lớp phủ Trái Đất.

“Ngay khi kết quả đầu tiên được phân tích, chúng tôi nhận ra rằng mình đã thực sự đào trúng vàng”, tiến sĩ Nils Messling từ Đại học Göttingen (Đức) phát biểu trên CNN và The Independent. “Dữ liệu của chúng tôi xác nhận rằng vật chất từ lõi – bao gồm vàng và các kim loại quý khác – đang rò rỉ vào lớp phủ bên trên”.

Ngoài ruthenium, các nhà khoa học còn phát hiện tỷ lệ đồng vị tungsten (W) không phóng xạ (unradiogenic) bất thường trong cùng các mẫu đá, củng cố thêm bằng chứng rằng vật chất có nguồn gốc từ lõi Trái Đất đã len lỏi ra tới lớp phủ, thậm chí tới gần bề mặt.

“Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy lõi Trái Đất không cô lập như ta vẫn nghĩ”, giáo sư Matthias Willbold – đồng tác giả nghiên cứu – khẳng định. “Chúng tôi chứng minh được rằng khối lượng khổng lồ – hàng trăm triệu tỷ tấn vật chất siêu nóng từ ranh giới lõi – lớp phủ đang di chuyển dần lên và hình thành nên các đảo núi lửa đại dương như Hawaii”.

Theo nghiên cứu, hơn 99% lượng vàng và kim loại quý của Trái Đất bị "giam giữ" trong lõi – cách mặt đất hơn 3.000 km. (Ảnh: CNN)

Theo nghiên cứu, hơn 99% lượng vàng và kim loại quý của Trái Đất bị "giam giữ" trong lõi – cách mặt đất hơn 3.000 km – nơi không thể khai thác bằng bất kỳ công nghệ hiện tại nào. Tuy nhiên, các dòng magma từ lớp phủ sâu có thể là con đường mà các kim loại này dần được vận chuyển ra gần bề mặt.

Phát hiện này là kết quả của những tiến bộ trong công nghệ phân tích đồng vị, cho phép các nhà nghiên cứu “nhìn thấy” những tín hiệu hóa học cực nhỏ mà trước đây bị che lấp trong dữ liệu địa chất học.

Không chỉ hé mở một chương mới về sự tiến hóa địa chất của hành tinh, phát hiện này còn có thể làm thay đổi cách chúng ta hiểu về sự phân bố của các kim loại quý, vốn đóng vai trò then chốt trong kinh tế toàn cầu và công nghệ hiện đại – từ chế tạo vi mạch đến pin năng lượng và thiết bị y tế.

“Liệu quá trình này đã diễn ra trong hàng tỷ năm qua hay chỉ mới xuất hiện gần đây vẫn còn là một dấu hỏi”, tiến sĩ Messling chia sẻ. “Nhưng chắc chắn, nó mở ra một hướng nghiên cứu hoàn toàn mới về động lực bên trong hành tinh của chúng ta”.

Tham khảo CNN, Nature, The Independent