Trong cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc đang đối mặt với những rào cản lớn từ chính sách hạn chế công nghệ của Mỹ. Khi không thể tiếp cận trực tiếp các dòng chip xử lý cao cấp như NVIDIA A100 hoặc H100 do lệnh cấm, các nhà phát triển AI Trung Quốc đã nghĩ ra một chiến lược bất ngờ: mang dữ liệu ra nước ngoài để huấn luyện mô hình, sau đó đưa kết quả trở lại quê nhà bằng cách thủ công.

Không cần chip Mỹ, Trung Quốc vẫn huấn luyện được AI bằng cách không ai ngờ
Trung Quốc đang đối mặt với những rào cản lớn từ chính sách hạn chế công nghệ của Mỹ

Theo điều tra của tờ Wall Street Journal, nhiều nhóm kỹ sư Trung Quốc đã âm thầm lên kế hoạch trong nhiều tháng để hiện thực hóa chiến lược này. Cụ thể, họ đã lưu trữ hơn 80 terabyte dữ liệu phục vụ huấn luyện AI, bao gồm bảng tính, hình ảnh, video và nhiều định dạng khác, rồi vận chuyển vật lý ra nước ngoài qua đường hàng không. Dữ liệu được đóng gói kỹ lưỡng trong bốn vali, chia nhỏ để tránh gây chú ý và vượt qua kiểm tra an ninh ở sân bay.

Địa điểm được lựa chọn là Malaysia, nơi có trung tâm dữ liệu được trang bị các chip xử lý cao cấp đủ khả năng huấn luyện mô hình AI khối lượng lớn. Trung tâm này thuộc sở hữu của một công ty con đặt tại Singapore, cho phép vận hành trong môi trường pháp lý linh hoạt hơn so với các nền kinh tế lớn đang bị Mỹ giám sát chặt chẽ. Tại đây, các kỹ sư Trung Quốc thuê máy chủ, kết nối ổ cứng, triển khai huấn luyện mô hình và sau đó tiếp tục mang ổ cứng chứa kết quả trở về nước để sử dụng nội bộ.

Phương án vận chuyển dữ liệu bằng ổ cứng, thay vì truyền tải qua Internet, được đánh giá là không chỉ nhanh hơn mà còn an toàn hơn về mặt an ninh mạng và tránh bị theo dõi. Điều này cho thấy mức độ chi tiết và tính toán kỹ lưỡng trong việc lách luật, đồng thời phản ánh quyết tâm của Trung Quốc trong việc duy trì đà tiến về công nghệ.

Không chỉ dừng ở Malaysia, Trung Quốc còn tiếp cận các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á như Singapore và Philippines để tiếp cận các cơ sở hạ tầng điện toán hiệu năng cao. Các công ty tại đây thường không nằm trong danh sách bị kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, tạo điều kiện thuận lợi để Trung Quốc thuê hoặc liên kết triển khai mô hình AI một cách gián tiếp. Báo cáo cho biết, trong quý gần nhất, xuất khẩu chip của NVIDIA sang Malaysia đã đạt 3,4 tỷ USD. Một phần trong số đó phục vụ thị trường nội địa, nhưng phần lớn được cho là đang hỗ trợ các dự án AI của Trung Quốc theo cách "vòng vo" này.

Giới chuyên gia nhận định rằng, dù lệnh cấm chip AI của Mỹ đã tạo ra một số ảnh hưởng ban đầu, nhưng Trung Quốc cho thấy họ vẫn có thể xoay xở và thích nghi nhanh chóng. Trong khi Washington đang cố kiểm soát chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu để duy trì vị thế dẫn đầu, thì Bắc Kinh lại âm thầm tìm lối đi riêng thông qua các đối tác khu vực và những giải pháp vận hành sáng tạo.

Việc mang dữ liệu ra nước ngoài huấn luyện, sau đó “xách vali ổ cứng” về nước có thể là một xu hướng mới trong các hoạt động phát triển AI xuyên quốc gia. Nó đặt ra nhiều câu hỏi về hiệu quả của các chính sách kiểm soát xuất khẩu, đồng thời cho thấy Đông Nam Á đang nổi lên như một trung tâm hỗ trợ gián tiếp cho tham vọng công nghệ của Trung Quốc.