Kể từ bức ảnh khuôn mặt người nổi tiếng chụp bởi tàu Viking 1 vào năm 1976, chưa có hình ảnh nào từ Sao Hỏa tạo nên làn sóng tranh cãi mạnh mẽ như phát hiện mới đây từ tàu thăm dò Curiosity của NASA.

Trong một bức ảnh chụp tại khu vực sa thạch cách miệng núi lửa Jezero khoảng 12km về phía đông nam, các nhà khoa học phát hiện một cấu trúc tự nhiên có hình dạng tương tự khuôn mặt người – rõ ràng với đầy đủ mắt, mũi và miệng. Bức ảnh lập tức được lan truyền mạnh mẽ, gợi lại những tranh luận chưa từng dứt về sự sống ngoài hành tinh, đồng thời đặt ra những câu hỏi mới mà giới khoa học hiện chưa thể trả lời.

Khuôn mặt bí ẩn xuất hiện trên Sao Hỏa khiến NASA bối rối
Bức ảnh khuôn mặt người nổi tiếng chụp bởi tàu Viking 1 vào năm 1976

Điều đặc biệt nằm ở chỗ, đây không chỉ là một hiện tượng “pareidolia” đơn thuần – hiện tượng tâm lý khiến con người nhận diện khuôn mặt trong các hình thù ngẫu nhiên. Phát hiện lần này còn đi kèm với nhiều dữ liệu vật lý bất thường khiến giới nghiên cứu không thể làm ngơ. Đây là mức từ trường chưa từng được ghi nhận trên Sao Hỏa từ trước đến nay, đặt ra nghi vấn về một sự kiện địa chất hoặc thậm chí là nhân tạo ở khu vực này.

Tàu Mars Express của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) cũng cung cấp dữ liệu đáng chú ý: hàm lượng silica tại khu vực lên tới 68%, vượt xa mức trung bình trên hành tinh đỏ. Silica vốn là dấu hiệu của hoạt động thủy nhiệt – quá trình địa chất thường liên quan đến nước lỏng, một điều kiện thiết yếu cho sự sống. Sự kết hợp giữa hình ảnh khuôn mặt, từ tính bất thường và hàm lượng silica cao khiến phát hiện lần này trở nên nổi bật hơn rất nhiều so với các hình ảnh "bí ẩn" từng gây tranh cãi trước đây.

Một nhà nghiên cứu độc lập đã chỉ ra rằng khuôn mặt này hướng đúng theo trục quay của Trái Đất với góc 19,5 độ – trùng khớp đáng kinh ngạc với góc định hướng của Đền Mặt Trời của người Maya tại Trung Mỹ. Mặc dù đây có thể chỉ là sự trùng hợp, nhưng cũng đủ để dấy lên giả thuyết về một “cộng hưởng văn minh” – ý tưởng cho rằng có thể tồn tại một kết nối bí ẩn giữa các nền văn minh cổ xưa, thậm chí vượt ra khỏi phạm vi Trái Đất.

Cần hết sức thận trọng với những giả thuyết mang màu sắc huyền bí. Trong quá khứ, đã có không ít “bằng chứng” được lan truyền về sự sống thông minh trên Sao Hỏa, từ “đồi hình rắn” ở miệng hố Gale cho đến các cấu trúc đá bất thường ở Noctis Labyrinthus. Nhưng hầu hết đều bị bác bỏ sau khi có thêm dữ liệu khoa học xác thực. Tuy nhiên, trường hợp lần này lại khác, vì hội tụ đồng thời ba yếu tố: hình ảnh đối xứng tự nhiên giống khuôn mặt người, bất thường về từ trường và hóa học đất, cùng những yếu tố trùng hợp hình học gây tranh cãi.