Loại hạt nhỏ hơn con kiến đang được săn lùng: Giàu omega-3 hơn cả cá hồi, tác dụng bổ não - dưỡng tim - chống già

Nhỏ hơn cả một con kiến, nhưng hạt chia lại được ví như “ngôi sao dinh dưỡng” khi chỉ với 2 thìa nhỏ (khoảng 28g) đã tương đương một bữa ăn phụ, cung cấp đủ chất xơ cho nửa ngày. Từ bữa sáng của người ăn kiêng đến thực đơn của vận động viên, loại hạt tí hon này ngày càng phổ biến nhờ giàu dưỡng chất, dễ chế biến và phù hợp nhiều chế độ ăn.

Theo Tiến sĩ Saurabh Sethi, chuyên khoa tiêu hóa (ĐH Harvard, Mỹ), hiếm có loại hạt nào vừa giàu omega-3, chất xơ, protein lại cân bằng khoáng chất và vitamin như hạt chia. Trong 28g hạt chia có đến 11g chất xơ - gấp 5 lần một quả táo, 5g omega-3 ALA, thậm chí nhiều hơn cả cá hồi tính theo trọng lượng, cùng gần 5g protein thực vật giàu axit amin thiết yếu. Không chỉ vậy, hạt chia còn chứa lượng canxi tương đương 18% nhu cầu hàng ngày, magie chiếm 30%, phốt pho 27% cùng nhiều vi chất như sắt, kẽm, mangan, đồng và selen. Nhóm vitamin B (B1, B2, B3) giúp giảm mệt mỏi, trong khi các chất chống oxy hóa như quercetin, chlorogenic acid và kaempferol bảo vệ tế bào trước gốc tự do.

Hạt chia rất giàu dinh dưỡng

Lợi ích mà hạt chia mang lại cũng đa dạng. Nhờ giàu omega-3 và chất xơ, hạt chia giúp hạ cholesterol xấu (LDL), ngăn ngừa xơ vữa động mạch và bảo vệ tim mạch. Đối với não bộ, omega-3 ALA tham gia cấu trúc tế bào thần kinh, cải thiện trí nhớ và giảm nguy cơ suy giảm nhận thức sớm. Khi ngâm trong nước, hạt chia nở thành lớp gel giàu chất xơ, tạo cảm giác no lâu, giúp kiểm soát cân nặng và hạn chế ăn vặt.

Ngoài ra, chất chống oxy hóa dồi dào còn làm chậm lão hóa, hỗ trợ da khỏe mạnh, chống lại tác hại từ tia UV. Hạt chia cũng góp phần ổn định đường huyết nhờ chất xơ hòa tan, kháng viêm với caffeic acid và omega-3, đồng thời cải thiện hệ tiêu hóa nhờ nhuận tràng tự nhiên và nuôi lợi khuẩn đường ruột. Nhờ hàm lượng canxi, magie và phốt pho cao, loại hạt này còn giúp duy trì xương chắc khỏe, trong khi protein thực vật chất lượng cao là lựa chọn lý tưởng cho người ăn chay hay cần phục hồi cơ bắp.

Tuy vậy, không phải ai cũng biết cách dùng hạt chia hợp lý. Do có khả năng hút nước gấp 10 lần trọng lượng, hạt chia nên được ngâm ít nhất 30 phút, tốt nhất để qua đêm trước khi ăn, nhằm tránh nghẹn hoặc đầy hơi. Lượng dùng phù hợp là 1-2 muỗng canh mỗi ngày, tránh lạm dụng vì có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc cản trở hấp thu vi chất. Người mắc bệnh tiêu hóa, viêm ruột, dị ứng hạt hoặc đang dùng thuốc chống đông máu cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Khi chế biến, hạt chia phát huy hiệu quả nhất khi kết hợp với sữa chua, yến mạch, sinh tố, salad hoặc nước lọc, sữa hạt để tạo gel. Dù giàu dinh dưỡng, hạt chia cũng không thể “cân bằng” tác hại từ đồ ngọt, nước ngọt có gas hay rượu bia, vì vậy người dùng vẫn cần một chế độ ăn lành mạnh kết hợp uống đủ nước.

Hạt chia là hạt của cây Salvia Hispaniola, cùng họ với các loại cây thảo mộc như húng quế, bạc hà

Trên thị trường Việt Nam, hạt chia chủ yếu được nhập khẩu từ Úc, Peru và một số nước Nam Mỹ, vốn là những vùng có điều kiện khí hậu lý tưởng để trồng loại cây này. Giá bán lẻ hiện dao động khoảng 180.000-300.000 đồng/kg, tùy thương hiệu và hình thức đóng gói. Các sản phẩm hạt chia hữu cơ, được chứng nhận quốc tế, thường có giá cao hơn nhưng vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng.

Nhu cầu tiêu thụ hạt chia tại Việt Nam tăng mạnh trong vài năm gần đây, nhờ xu hướng ăn sạch, sống khỏe và chế độ ăn kiêng low-carb, eat-clean. Hạt chia cũng ngày càng phổ biến trong các kênh bán lẻ hiện đại, từ siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch đến các sàn thương mại điện tử, trở thành một trong những mặt hàng nhập khẩu ổn định thuộc nhóm “siêu thực phẩm”.

Tuy nhiên, song hành với sức hút thị trường, tình trạng hạt chia giả mạo, kém chất lượng cũng xuất hiện. Nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc được bày bán tràn lan trên chợ mạng hoặc cửa hàng nhỏ lẻ với giá rẻ chỉ bằng một nửa hàng chính ngạch. Hạt chia giả thường có hạt to bất thường, màu sắc loang lổ, lẫn nhiều tạp chất và khi ngâm không tạo được lớp gel trong suốt đặc trưng. Người tiêu dùng nếu sử dụng lâu dài có thể đối mặt với nguy cơ nhiễm khuẩn, nhiễm hóa chất bảo quản và mất an toàn sức khỏe. Các chuyên gia khuyến cáo, nên mua hạt chia tại những địa chỉ uy tín, ưu tiên sản phẩm có tem nhập khẩu, chứng nhận hữu cơ và bao bì rõ ràng, đồng thời cảnh giác với hàng rao bán trôi nổi giá rẻ.