Một sản phẩm Việt Nam bị Mỹ áp thuế 814% không cần chờ đàm phán, doanh nghiệp Trung Quốc đứng sau 99% sản lượng?

Ngày 21/4 vừa qua, Bộ Thương mại Mỹ đã công bố kết luận cuối cùng về việc áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với các sản phẩm pin mặt trời tinh thể silicon nhập khẩu từ Việt Nam, Campuchia, Malaysia và Thái Lan.

Báo cáo nhấn mạnh: "Các công ty Trung Quốc đang lợi dụng hệ thống, gián tiếp bán phá giá thông qua các quốc gia Đông Nam Á, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh nghiệp và người lao động Mỹ."

Trong số này, Campuchia chịu mức thuế cao nhất với 4 doanh nghiệp bị áp thuế lên tới 3.521% do không hợp tác trong quá trình điều tra. Các công ty còn lại tại nước này phải chịu mức thuế gần 652%.

Tại Việt Nam, mức thuế trung bình là 395,9%, trong đó có 4 doanh nghiệp phải chịu tổng thuế suất lên tới 813,92%.

Toàn bộ các doanh nghiệp sản xuất pin mặt trời tại Việt Nam bị áp thuế cao, riêng 4 công ty bị áp mức 813,92%

Thái Lan ghi nhận mức thuế cao nhất là 375,2%, còn Malaysia là quốc gia chịu thuế nhẹ nhất với mức cao nhất là 34,41%, trừ một số doanh nghiệp bị áp thuế cụ thể.

Năm 2024, Mỹ nhập khẩu 12,9 tỷ USD thiết bị năng lượng mặt trời từ 4 quốc gia trên, chiếm 77% tổng lượng nhập khẩu pin mặt trời.

99% pin năng lượng mặt trời từ Việt Nam có nguồn gốc Trung Quốc?

Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu BloombergNEF, vào năm 2020, 99% pin năng lượng mặt trời lắp đặt tại các công trình ở Việt Nam là hàng nhập khẩu, chủ yếu đến từ Trung Quốc.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, năm 2019, doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu 36,2 triệu tấm pin mặt trời với giá trị 844,8 triệu USD, tăng hơn 224% so với năm 2018. Sang năm 2020, lượng nhập khẩu tăng gấp 3 lần, đạt 114,6 triệu tấm pin với giá trị lên tới 2,4 tỷ USD, tăng hơn 185% so với năm 2019.

Cùng thời điểm đó, Việt Nam có khoảng 7 - 8 nhà máy sản xuất pin năng lượng mặt trời quy mô lớn, nhưng chỉ có duy nhất một doanh nghiệp trong nước. Các tên tuổi chủ yếu là doanh nghiệp FDI như First Solar (Củ Chi), HT Solar (Hải Phòng), Vina Solar (Lào Cai), Trina Solar (Bắc Giang), JA Solar (Bắc Giang), Canadian Solar (Hải Phòng).

Doanh nghiệp Việt duy nhất là SolarBK, với công ty con IREX Solar đặt tại Vũng Tàu. Tuy nhiên, đại diện SolarBK cho biết công ty chỉ chiếm chưa đến 1% thị phần tại Việt Nam, trong khi ngay cả thị trường nội địa trị giá hàng tỷ USD cũng đã nằm trong tay các doanh nghiệp Trung Quốc.

Kết quả kinh doanh của một số doanh nghiệp pin mặt trời hàng đầu tại Việt Nam (theo Vietdata)

Báo cáo mới đây của Vietdata cũng nhận định rằng các doanh nghiệp FDI đến từ Trung Quốc như HT Solar, Trina Solar, JA Solar, Vina Solar hay Canadian Solar đang chiếm phần lớn thị phần sản xuất pin mặt trời tại Việt Nam.