Nhà nước cần có cơ chế đặc biệt để doanh nghiệp Việt từng bước làm chủ công nghệ đường sắt

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết, thực hiện tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, luật chỉ quy định những vấn đề khung, có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, dự thảo Luật được sắp xếp, bố cục gồm 8 chương, 70 điều; giảm 2 chương, 17 điều so với Luật Đường sắt 2017.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ quy định đối với 20% số lượng thủ tục hành chính và 33% điều kiện kinh doanh so với Luật Đường sắt hiện hành để đáp ứng yêu cầu về đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng nhấn mạnh, Nhà nước cần có cơ chế thúc đẩy doanh nghiệp đầu đàn trong lĩnh vực đường sắt để từng bước làm chủ công nghệ. Ông nêu dẫn chứng về Trung Quốc, quốc gia này đã chi 20 tỷ USD trong 10 năm để vươn lên dẫn đầu thế giới về công nghệ đường sắt.

Theo dự thảo Luật, một số sản phẩm công nghiệp đường sắt thuộc Danh mục công nghệ cao sẽ được ưu tiên đầu tư. Bên cạnh đó, các dự án có gói thầu quốc tế phải yêu cầu nhà thầu nước ngoài chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực cho đối tác Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy. Ảnh: Media Quốc hội

Cùng với đó, nhà thầu và chủ đầu tư các dự án đường sắt cũng phải ưu tiên sử dụng sản phẩm, hàng hóa trong nước khi có thể. Điều này nhằm tạo điều kiện thu hút tối đa nguồn lực đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt và hình thành thị trường đủ lớn cho các ngành công nghiệp phụ trợ.

Thứ trưởng Huy cho biết, hiện Việt Nam đã làm chủ được nhiều công nghệ xây dựng đường sắt cơ bản như tà vẹt, cầu dây văng, hầm dài và tuy-len. Hiện có 7 liên doanh trong và ngoài nước sẵn sàng tham gia phát triển ngành đường sắt. Đến năm 2035, Việt Nam hướng đến mục tiêu tự chủ hoàn toàn về công nghiệp xây dựng đường sắt.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định việc sửa đổi luật lần này tập trung cho các chính sách đột phá; phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho địa phương trong quản lý đường sắt; bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo Luật cần tập trung vào chính sách đột phá mạnh mẽ để bứt phá phát triển hệ thống đường sắt; cần có chương riêng quy định về loại hình đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao với cơ chế ưu tiên về nguồn lực, công nghệ và đào tạo nhân lực chuyên sâu, học hỏi kinh nghiệm quốc tế…