Dự thảo Luật Dân số hiện nay đề xuất ba nhóm chính sách trọng tâm: duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính về mức tự nhiên; nâng cao chất lượng dân số. Trong đó, chính sách duy trì mức sinh thay thế quy định rằng mỗi cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định bình đẳng, tự nguyện về số con, thời gian sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh, phù hợp với sức khỏe, điều kiện kinh tế, học tập và lao động.
Để tạo điều kiện cho phụ nữ sinh đủ hai con, dự thảo cũng đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản cho lao động nữ khi sinh con thứ hai từ 6 tháng lên 7 tháng. Đồng thời, những gia đình có hai con tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, tỉnh thành có mức sinh thấp sẽ được hỗ trợ thuê, mua nhà ở xã hội.
![]() |
Lao động nữ được đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai từ 6 tháng lên 7 tháng. Ảnh minh hoạ |
Ngoài ra, các chính sách còn hướng đến việc xây dựng môi trường phù hợp cho gia đình có con nhỏ như mở rộng các dịch vụ đưa đón trẻ, trông giữ trẻ, ngân hàng sữa mẹ, bác sĩ gia đình. Việc quy hoạch và xây dựng các điểm giữ trẻ, nhà mẫu giáo tại các khu công nghiệp, đô thị cũng là một trong những giải pháp được đề xuất nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các bậc phụ huynh.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng nhấn mạnh việc hỗ trợ phụ nữ mang thai, sinh con bằng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe như sàng lọc vô sinh, sàng lọc trước sinh và sau sinh, phòng chống suy dinh dưỡng. Ngoài ra, nhằm khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, chính sách hỗ trợ còn bao gồm việc ưu tiên mua, thuê nhà ở xã hội, hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em, ưu tiên vào các trường công lập và xây dựng các mô hình quản lý, phát triển kinh tế gia đình.
Những chính sách này thể hiện rõ nỗ lực của Chính phủ trong việc duy trì mức sinh thay thế, đảm bảo cân bằng giới tính khi sinh và nâng cao chất lượng dân số, tạo điều kiện tốt hơn cho các gia đình trong tương lai.
Trước đó, Bộ Chính trị đã giao Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ phối hợp, lãnh đạo chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số trong năm 2025. Cùng với đó, Chính phủ đang tích cực triển khai các chính sách nhằm duy trì mức sinh thay thế trên toàn quốc, ngăn chặn xu hướng mức sinh giảm thấp tại một số địa phương.
Trong Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội ngày 6/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng việc không còn hạn chế sinh con để chống già hóa dân số là điều quan trọng. Tuy nhiên, ông cũng đặt vấn đề về điều kiện sống, cho rằng nếu diện tích nhà ở chỉ 10m2, 15m2 hay 20m2 thì rất khó để các gia đình sinh ba. Vì vậy, đảm bảo môi trường sống phù hợp không chỉ là vấn đề nhà ở mà còn là động lực phát triển dân số.
Cùng với việc xây dựng Luật Dân số, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030. Chương trình đặt ra nhiều giải pháp nhằm đảm bảo mức sinh thay thế trên toàn quốc, trong đó có việc khuyến khích nam, nữ kết hôn trước 30 tuổi, sinh con thứ hai trước 35 tuổi và hạn chế kết hôn muộn.