Sầu riêng Việt tìm được 'người đóng thế' giữa lúc bị Trung Quốc làm khó

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong ba tháng đầu năm 2025, tổng giá trị xuất khẩu sầu riêng đạt 98 triệu USD, giảm đến 61% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chính là do sự sụt giảm nghiêm trọng ở nhóm hàng sầu riêng tươi, đặc biệt tại thị trường Trung Quốc.

Trước tình hình này, các doanh nghiệp đã nhanh chóng tìm hướng đi mới bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, bất chấp chi phí sơ chế và bảo quản cao hơn. Kết quả cho thấy những nỗ lực này bước đầu mang lại tín hiệu tích cực: xuất khẩu sầu riêng đông lạnh trong quý 1 đạt 8.710 tấn, tăng gần 63% về sản lượng và hơn 50% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương trên 31 triệu USD.

Dù có sự tăng trưởng ấn tượng, giá bán trung bình của sầu riêng đông lạnh vẫn ở mức thấp hơn sầu riêng tươi. Cụ thể, giá sầu riêng đông lạnh nguyên trái đạt khoảng 3.581 USD/tấn – giảm 7,6% so với năm 2024 và thấp hơn mức trung bình 3.643 USD/tấn của sầu riêng tươi.

Xuất khẩu sầu riêng tươi bị sụt giảm nhanh chóng tại thị trường Trung Quốc. Ảnh minh họa

Trung Quốc – thị trường xuất khẩu sầu riêng lớn nhất của Việt Nam – vẫn giữ sở thích tiêu dùng sầu riêng tươi. Trong tháng 3/2025, xuất khẩu mặt hàng này sang Trung Quốc đạt gần 22,5 triệu USD, tăng 47% so với tháng trước, phần nào cho thấy dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc trong cả quý 1 chỉ đạt gần 50 triệu USD, giảm mạnh tới 78% so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân có thể đến từ các vấn đề kiểm dịch, thay đổi chính sách nhập khẩu, hoặc sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà cung cấp khác trong khu vực như Thái Lan và Malaysia.

Điểm tích cực trong bức tranh xuất khẩu sầu riêng năm nay chính là sự bứt phá mạnh mẽ của nhiều thị trường ngoài Trung Quốc. Cụ thể, Thái Lan – vốn là đối thủ cạnh tranh, lại trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam với kim ngạch gần 26 triệu USD, tăng 43% so với cùng kỳ năm trước.

Sầu riêng đông lạnh nhanh chóng thay thế sầu riêng tươi trên bản đồ xuất khẩu. Ảnh minh họa

Đáng chú ý hơn cả là các thị trường Hồng Kông và Đài Loan (Trung Quốc), lần lượt đạt 11 triệu USD (+920%) và 4,3 triệu USD (+2.906%), cho thấy sức hút lớn từ sản phẩm sầu riêng Việt Nam tại khu vực này. Tại thị trường Mỹ – vốn có tiêu chuẩn nhập khẩu ngặt nghèo – sầu riêng Việt Nam cũng ghi nhận kim ngạch xuất khẩu 2,7 triệu USD, tăng 36%, nhờ vào nhóm hàng đông lạnh vốn dễ bảo quản và đáp ứng quy chuẩn an toàn thực phẩm tốt hơn.

Dù sầu riêng đông lạnh đang tạm thời “gánh team”, toàn ngành rau quả vẫn đang chịu nhiều áp lực. Tính đến hết tháng 4/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt khoảng 1,6 tỷ USD, giảm 14% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 4, mức giảm lên tới 25% với kim ngạch đạt 453 triệu USD.

Ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) nhận định, tình trạng khó khăn của sầu riêng tươi không chỉ ảnh hưởng đến một mặt hàng riêng lẻ mà còn kéo giảm thành tích toàn ngành. Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng đông lạnh cần được xem là một giải pháp lâu dài, không chỉ trong bối cảnh khủng hoảng, mà còn là hướng đi chiến lược để đa dạng hóa thị trường và hình thức sản phẩm.