Từ đầu năm 2025, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã liên tục phát đi cảnh báo về việc phát hiện dư lượng chất vàng O trong một số lô sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam. Đây là một hóa chất bị cấm sử dụng trong thực phẩm theo tiêu chuẩn an toàn của cả Trung Quốc và Việt Nam. Cùng với đó, một số lô còn bị phát hiện chứa kim loại nặng cadimi, làm dấy lên lo ngại lớn về chất lượng sản phẩm.

Việc bị từ chối nhập khẩu khiến hàng nghìn tấn sầu riêng buộc phải "quay đầu", trở lại thị trường nội địa trong tình cảnh cấp bách. Nhiều doanh nghiệp phải chấp nhận bán dưới dạng "sầu riêng giải cứu" với mức giá chỉ từ 30.000 đến 40.000 đồng/kg, thấp hơn 50–70% so với giá bình thường. Không chỉ gây thiệt hại kinh tế, sự việc còn khiến người tiêu dùng trong nước hoài nghi về chất lượng sầu riêng nội địa.

Sầu riêng xuất khẩu bị trả về tiếp tục bị 'soi' từ vỏ đến ruột
Những lô sầu riêng quay đầu sẽ bị kiểm soát chặt chẽ về chất lượng. Ảnh minh họa

Trước tình hình đó, ngày 4/8/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định số 3015/QĐ-BNNMT, chính thức triển khai quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm đối với sầu riêng tươi xuất khẩu. Theo đó, toàn bộ chuỗi sản xuất, từ trồng trọt, thu hoạch, bảo quản đến đóng gói, vận chuyển sẽ được giám sát chặt chẽ. Các tổ chức, doanh nghiệp phải thực hiện đăng ký, thẩm định và chứng nhận an toàn thực phẩm cho từng lô hàng trước khi xuất khẩu.

Đặc biệt, các lô sầu riêng bị trả về sẽ không còn được tự do quay lại thị trường nội địa như trước. Thay vào đó, Cục Bảo vệ thực vật đã chỉ đạo các Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng tiến hành kiểm tra nghiêm ngặt, bao gồm cả việc rà soát hồ sơ và kiểm nghiệm lại chất vàng O. Chỉ những lô có kết quả từ phía Hải quan Trung Quốc xác nhận "không phát hiện" chất cấm mới được phép kiểm tra theo quy trình thông thường.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT), đến hết tháng 7/2025, xuất khẩu sầu riêng vẫn đạt khoảng 1,2 tỉ USD. Đại diện các doanh nghiệp cho rằng, với việc tăng cường quản lý và nâng cao ý thức tuân thủ của người sản xuất, hoạt động xuất khẩu sầu riêng sẽ dần ổn định trở lại trong những tháng tới.