'Thế lực mới' thống trị tăng trưởng năng lượng của Hoa Kỳ: Thêm 84% công suất vừa được bổ sung vào năm 2024

Một cột mốc đáng kinh ngạc đánh dấu bước ngoặt lịch sử đối với ngành năng lượng Hoa Kỳ, cụ thể, năng lượng mặt trời chiếm tới 84% tổng công suất phát điện mới được bổ sung tại Hoa Kỳ vào năm 2024, theo dữ liệu mới được Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) công bố trong tuần này.

Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời (SEIA) và các nhóm Wood Mackenzie cho biết trong báo cáo rằng quốc gia này đã lắp đặt 50 gigawatt (GW) công suất năng lượng mặt trời mới vào năm 2024, đồng thời nói thêm rằng năm 2024 là năm tăng trưởng lớn nhất của bất kỳ công nghệ năng lượng nào trong hơn hai thập kỷ. Con số này cho đến nay là tỷ lệ cao nhất mà năng lượng mặt trời từng đạt được, nhấn mạnh sự chuyển đổi nhanh chóng của lưới điện Hoa Kỳ và củng cố vị thế của năng lượng mặt trời là nhà lãnh đạo không thể tranh cãi của tương lai năng lượng sạch của Hoa Kỳ.

Lý do thúc đẩy năng lượng mặt trời lên một tầm cao mới.

Đầu tiên phải kể đến việc chi phí sản xuất các tấm pim mặt trời đang giảm xuống và công nghệ ngày càng tiến bộ. Giá của tấm pin mặt trời và các công nghệ liên quan tiếp tục giảm mạnh, khiến năng lượng mặt trời không chỉ là một lựa chọn sạch mà còn là một trong những hình thức sản xuất điện mới rẻ nhất. Những tiến bộ về hiệu quả năng lượng mặt trời, lưu trữ pin và tích hợp lưới điện cũng đã làm giảm vấn đề không liên tục vốn đã tồn tại lâu nay ở các nguồn năng lượng tái tạo.

Tiếp đó là chính sách thúc đẩy của liên bang và tiểu bang. Ngành công nghiệp năng lượng mặt trời là ngành hưởng lợi chính từ các khoản trợ cấp có trong luật biến đổi khí hậu mang tính bước ngoặt năm 2022 của cựu Tổng thống Joe Biden, Đạo luật Giảm lạm phát (IRA). Các khoản đầu tư lớn từ IRA và các ưu đãi cấp tiểu bang đã cung cấp sự hỗ trợ chưa từng có cho phát triển năng lượng mặt trời, bao gồm tín dụng thuế, trợ cấp trực tiếp và cấp phép nhanh cho các dự án mới.

Một góc nhà máy điện mặt trời Ivanpah tại California, Mỹ

Không thể không kể tới nhu cầu ngày càng tăng của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Từ các gã khổng lồ công nghệ như Amazon và Google đến các cộng đồng địa phương, nhu cầu về năng lượng tái tạo đã bùng nổ khi các doanh nghiệp và cá nhân tìm cách cắt giảm lượng khí thải carbon và phòng ngừa giá nhiên liệu hóa thạch biến động.

Thực tế là 84% tổng công suất mới đến từ năng lượng mặt trời không chỉ là một "cột mốc xanh" mà còn là một động lực phá vỡ "lối cũ" toàn bộ ngành năng lượng

Đến thời điểm hiện tại, nhiên liệu hóa thạch mất dần vị thế. Khí đốt tự nhiên, vốn thống trị tăng trưởng năng lượng của Hoa Kỳ trong phần lớn thập kỷ qua, đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh về công suất bổ sung mới vào năm 2024. Than và dầu hầu như không bổ sung thêm công suất mới nào, và các nhà máy điện than hiện tại đang ngừng hoạt động với tốc độ nhanh hơn bao giờ hết.

"Đây là một sự thay đổi cơ bản", Laura Jenkins, nhà phân tích năng lượng tại GreenTech Media cho biết. "Lần đầu tiên, chúng ta đang chứng kiến một kịch bản mà nhiên liệu hóa thạch không còn là lựa chọn mặc định cho năng lượng mới nữa".

Các công ty tiện ích hiện đang cố gắng điều chỉnh các kế hoạch đầu tư dài hạn, tập trung vào các trang trại năng lượng mặt trời, nâng cấp lưới điện và lưu trữ pin, thay vì các nhà máy điện truyền thống. Các tiểu bang như California, Texas và Florida đang dẫn đầu, nhưng ngay cả các tiểu bang bảo thủ cũng đang chứng kiến sự áp dụng năng lượng mặt trời nhanh chóng chỉ vì lý do kinh tế.

Sự bùng nổ năng lượng mặt trời cũng là một công cụ tạo ra việc làm lớn: Chỉ tính riêng năm 2024, đã có hơn 100.000 việc làm năng lượng mặt trời mới được bổ sung, từ sản xuất đến lắp đặt; Các cộng đồng nông thôn đang được hưởng lợi khi các trang trại năng lượng mặt trời mang lại đầu tư, doanh thu thuế và việc làm; Các công ty đang đưa hoạt động sản xuất năng lượng mặt trời trở lại Hoa Kỳ nhờ các ưu đãi theo IRA, giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài.

Cộng đồng dân cư Babcock Ranch - "thị trấn sử dụng năng lượng mặt trời đầu tiên của Mỹ tại Florida, Mỹ

Sự gia tăng năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ đang tạo nên làn sóng lan tỏa khắp nền kinh tế thế giới

Đây là sự kiến để khai màn cho cuộc đua toàn cầu giành vị trí dẫn đầu về công nghệ sạch. Với việc Hoa Kỳ hiện đang củng cố vai trò là quốc gia dẫn đầu về năng lượng mặt trời, sự cạnh tranh với Trung Quốc và EU trong công nghệ năng lượng tái tạo đang ngày càng gia tăng. Các tấm pin mặt trời và pin do Hoa Kỳ sản xuất đang trở nên cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu. Các quốc gia xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là khí đốt tự nhiên và than đá, có thể chứng kiến nhu cầu giảm trong dài hạn nếu xu hướng của Hoa Kỳ lan rộng trên toàn cầu.

Về mặt địa chính trị, khi năng lượng mặt trời và pin thay thế dầu và khí đốt nhập khẩu, Hoa Kỳ đang giảm bớt tình trạng dễ bị tổn thương trước các xung đột địa chính trị và cú sốc cung ứng. Ngoài ra, bằng cách dẫn đầu về năng lượng xanh, Hoa Kỳ giành được ảnh hưởng trong các cuộc đàm phán về khí hậu toàn cầu và các thỏa thuận thương mại liên quan đến công nghệ sạch.

Câu hỏi đặt ra là:"Liệu năng lượng mặt trời có thể đạt 100% công suất điện mới không?". Nhiều chuyên gia tin rằng nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, năng lượng mặt trời có thể cung cấp gần như toàn bộ công suất điện mới được bổ sung tại Hoa Kỳ trong vòng năm năm tới — đặc biệt là khi lưu trữ năng lượng và quản lý lưới điện dựa trên AI phát triển.

"Tương lai của năng lượng Hoa Kỳ là năng lượng mặt trời và tương lai đó sẽ đến nhanh hơn bất kỳ ai mong đợi", Michael Roberts, giám đốc bộ phận Năng lượng tái tạo tại Viện Năng lượng Toàn cầu cho biết.

Tuy nhiên, Ngành năng lượng sạch đã trong tình trạng báo động cao kể từ khi Donald Trump đắc cử, người đã ban hành các sắc lệnh hành pháp đầu tiên ưu tiên giải phóng sản xuất nhiên liệu hóa thạch của Hoa Kỳ, tạm dừng các dự án điện gió liên bang và đóng băng tài trợ cho các dự án năng lượng sạch từ hai luật thời Biden.

Thực tế là năng lượng mặt trời chiếm 84% công suất điện mới của Hoa Kỳ vào năm 2024 không chỉ là một cột mốc — mà còn là dấu hiệu cho thấy quá trình chuyển đổi toàn cầu đang diễn ra nhanh chóng hướng tới năng lượng sạch, phi tập trung và công nghệ cao. Khi thế giới theo dõi, sự gia tăng năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ có thể truyền cảm hứng cho các quốc gia khác làm theo, có khả năng định hình lại địa chính trị, kinh tế và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu theo những cách mà chúng ta mới chỉ bắt đầu hiểu.