Dệt may, thủy sản, gỗ là ba lĩnh vực được cho là sẽ chịu tác động lớn nếu mức thuế quan 46% từ Mỹ được áp dụng. Năm 2024, ba nhóm này đem về 63 tỷ USD giá trị xuất khẩu cho Việt Nam.

Doanh nghiệp Việt phản ứng ra sao trước 3 kịch bản áp thuế đối ứng từ Mỹ?
Các doanh nghiệp phát triển bất động sản công nghiệp đánh giá về mức tác động của thuế quan (Nguồn ảnh: KTSG)

Khó có kịch bản xấu về "deal thuế"

Tại Diễn đàn Tài chính – Bất động sản 2025 tổ chức ngày 8/5, ông Trương An Dương – Giám đốc điều hành Khối Bất động sản công nghiệp và Nhà ở của Frasers Property Vietnam – cho biết: "Tác động từ thuế quan đa chiều, ảnh hưởng cả gián tiếp và trực tiếp. Những khách hàng xuất khẩu đến Mỹ tất nhiên bị ảnh hưởng. Có những khách hàng không xuất khẩu đi Mỹ nhưng cũng bị ảnh hưởng về nguyên liệu đầu vào... Công ty mẹ xuất khẩu chủ yếu qua Mỹ bị ảnh hưởng nên công ty con cũng bị ảnh hưởng trong quá trình đầu tư".

Không chỉ là áp lực đơn hàng hay giá cả, hàng loạt chuỗi cung ứng từ thuê đất, logistics đến sản xuất, phụ trợ đều đang chịu tác động dây chuyền từ tâm lý thận trọng và xu hướng phòng ngừa rủi ro của các công ty đa quốc gia.

Theo chuyên gia Nguyễn Xuân Thành (Đại học Fulbright Việt Nam), trong kịch bản tích cực, mức thuế áp dụng có thể dao động từ 10–15%. Kịch bản trung tính – cũng là mục tiêu đàm phán – là 18–22%.

"Tôi đánh giá chắc chắn kịch bản xấu 30–35% sẽ không xảy ra. Mức thuế 20% là trong tầm tay. Nhưng ngay cả trong kịch bản như thế thì con số đó vẫn cao, ảnh hưởng tiêu cực không chỉ cho tăng trưởng trong ngắn hạn mà còn đến dài hạn. Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải tính toán lại", ông Thành nhận định.

Dệt may: Cơ hội 6 tháng đầu năm, lo rủi ro nửa cuối năm

Tại Hội thảo chuyên đề tháng 5 của Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), Chủ tịch HĐQT Lê Tiến Trường cho biết: "Các doanh nghiệp cần hoàn thành ít nhất 2/3 kế hoạch lợi nhuận năm trong thời gian này để dự phòng cho biến động nửa cuối năm".

Các đơn vị như May Sông Hồng (MSH), May Việt Tiến (VGG), Dệt may Huế (HDM), May Hưng Yên (HUG), Vinatex (VGT)... đều đang chịu áp lực đẩy nhanh tiến độ giao hàng, giảm giá chia sẻ rủi ro với khách. Tổng Giám đốc Dệt may Miền Nam – ông Nguyễn Hùng Quý – cho biết công ty đang chuyển hướng sang châu Âu và Anh để giảm lệ thuộc Mỹ, đồng thời nhận định: "Nếu mức thuế chỉ tăng thêm 15–20%, thị trường vẫn có thể hấp thụ. Vấn đề lớn là chứng nhận xuất xứ cần minh bạch, nhất là với nguyên liệu từ Trung Quốc".

Tại ĐHCĐ thường niên 2025 của May Sông Hồng, Chủ tịch HĐQT Bùi Đức Thịnh cảnh báo: "Khó có doanh nghiệp nào có thể tồn tại với mức thuế đối ứng 46% mà Mỹ đưa ra. Không chỉ các nhà sản xuất Việt Nam, nhà cung cấp nguyên phụ liệu cho chuỗi dệt may mà cả các nhà nhập khẩu Mỹ cũng phá sản".

Doanh nghiệp Việt phản ứng ra sao trước 3 kịch bản áp thuế đối ứng từ Mỹ?
Nguồn: Đại học Fulbright Việt Nam

Thủy sản: Trông chờ sức chịu đựng của người tiêu dùng Mỹ

Bà Trương Thị Lệ Khanh – Chủ tịch HĐQT Vĩnh Hoàn (VHC) – đơn vị được mệnh danh "nữ hoàng cá tra" khẳng định tại ĐHCĐ thường niên mới đây rằng: "Chúng tôi luôn đặt ra thuế nhập khẩu là trách nhiệm của nhà nhập khẩu... Kịch bản xấu nhất áp thuế 46% thì người tiêu dùng vẫn có thể chấp nhận. Mức thuế dưới 20% thì dễ thở hơn".

Với Sao Ta (FMC) - thành viên thuộc PAN Group, Chủ tịch HĐQT Hồ Quốc Lực đánh giá mức độ ảnh hưởng còn tùy thuộc việc áp thuế toàn bộ hay từng mặt hàng. Nếu mức thuế cho Việt Nam là 46% và đối thủ (Ecuador) là 20% thì FMC buộc phải rút khỏi thị trường Mỹ. Còn nếu đồng đều cùng mức, Mỹ sẽ trở thành thị trường đóng với tất cả.

Ngành gỗ: Mức thuế dưới 20% vẫn sống được

Với câu chuyện ngành gỗ, theo Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. HCM – ông Nguyễn Chánh Phương: "Rất khó có thể đàm phán đưa thuế Mỹ về mức 0%. Tuy nhiên, nếu giữ ở mức từ 15–20%, ngành gỗ vẫn có thể duy trì hoạt động".

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Mỹ năm 2024 đạt trên 8,8 tỷ USD, chiếm hơn 55% tổng kim ngạch toàn ngành. Vì vậy, mức thuế là yếu tố sống còn.

Tựu chung lại, "mức thuế hợp lý" không chỉ là con số, mà còn là năng lực hấp thụ và linh hoạt của doanh nghiệp. Dù kịch bản xấu nhất có thể không xảy ra, thực tế cho thấy mức thuế 18–22% (nếu deal thành công) cũng sẽ tạo ra không ít khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt. Với ngành dệt may – đạt kim ngạch xuất khẩu 44 tỷ USD năm 2024 và đặt mục tiêu xuất khẩu 48 tỷ USD năm 2025 – hay thủy sản (đạt giá trị xuất khẩu 10 tỷ USD năm 2024) đang nhắm tới 11 tỷ USD, ngưỡng chịu đựng không chỉ là vấn đề tỷ suất lợi nhuận, mà là tương lai của cả thị trường xuất khẩu lớn nhất.

Các doanh nghiệp niêm yết đang hành động khẩn trương, nhưng điều họ cần nhất lúc này vẫn là minh bạch thông tin, cam kết chính sách và một kênh đối thoại hiệu quả với Mỹ để tìm ra mẫu số chung của một "mức thuế có thể chịu đựng được" – không chỉ về số học, mà cả về sức bền chuỗi cung ứng.