TP.HCM: 22.000 người dưới 35 tuổi thất nghiệp, gần 50% có trình độ đại học

Lao động trẻ chiếm gần một nửa số người thất nghiệp của thành phố

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Dịch vụ việc làm TP. HCM, trong 5 tháng đầu năm nay, thành phố ghi nhận hơn 45.600 người đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp.

Trong đó, có 22.383 người thất nghiệp thuộc nhóm lao động trẻ dưới 35 tuổi, chiếm tỷ lệ 49,06% trong tổng số người thất nghiệp, một con số rất đáng báo động. Trong đó, số lao động nam là 9.532 người và lao động nữ là 12.831 người.

Đáng chú ý, số người có trình độ đại học trở lên bị thất nghiệp là 9.297 người, chiếm tới 20,02% trong tổng số người thất nghiệp trong thành phố, cho thấy thành phố đang “lãng phí” nguồn lao động có trình độ học vấn cao.

Điều này đang phản ánh rõ nét một nghịch lý trên thị trường lao động: nhóm lao động trẻ - nhóm lực lượng lao động chính và là động lực dẫn dắt sự phát triển kinh tế của đất nước - được tiếp cận đầy đủ với giáo dục, có trình độ chuyên môn và bằng cấp cao hơn so với các thế hệ trước, tuy nhiên, những người trẻ này lại đang rơi vào tình trạng thất nghiệp nhiều nhất trong tổng số người thất nghiệp.

Lực lượng lao động trẻ - Nguồn: Internet

Thực trạng này đang phát đi hồi chuông cảnh báo đối với thị trường lao động trẻ – lực lượng sẽ gánh vác vai trò chủ lực trong quá trình phát triển kinh tế của đất nước. Đây cũng là một thách thức không nhỏ đối với Việt Nam trong nỗ lực nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030 và hướng tới trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Vì sao người trẻ thất nghiệp?

Thực tế cho thấy lực lượng lao động trẻ hiện đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn khi tiêu chuẩn tuyển dụng và yêu cầu công việc ngày càng nâng cao. Dù sở hữu nền tảng học vấn tốt, không ít người trẻ lại có khoảng trống đáng kể về kỹ năng thực tiễn và khả năng thích ứng với môi trường làm việc thực tế – những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả công việc trong bối cảnh thị trường lao động cạnh tranh khốc liệt.

Theo báo cáo của Trung tâm Dịch vụ việc làm TP. HCM, trong tháng 1/2025, có 8.652 vị trí việc làm (một vị trí có thể tuyển nhiều người) được đăng tải trên cổng thông tin của đơn vị. Trong số đó, lao động phổ thông chiếm tới 56,97%. Về trình độ chuyên môn, nhu cầu tuyển công nhân kỹ thuật không bằng cấp chiếm tỷ lệ lớn nhất với 37,31%. Tiếp theo là lao động có chứng chỉ nghề ngắn hạn dưới 3 tháng (14,48%), sơ cấp nghề từ 3 - 12 tháng (7,88%), trung cấp (19,59%), cao đẳng (8,48%) và đại học (12,25%). Như vậy có thể thấy, nhóm lao động có trình độ học vấn cao như đại học vẫn khó lòng cạnh tranh được với những lực lượng lao động khác.

Bên cạnh đó, theo đánh giá từ các trung tâm việc làm, người trẻ gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định rõ mục tiêu nghề nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh hiện tại: Nhiều vị trí việc làm bị thay thế bởi máy móc, công nghệ, cùng với quá trình tinh giản biên chế và tinh gọn bộ máy hành chính, các doanh nghiệp cắt giảm nhân sự.

Theo đó, người trẻ dễ rơi vào trạng thái mất phương hướng, không xác định được mục tiêu nghề nghiệp. Trước thực trạng này, nhóm lao động trẻ dễ có xu hướng “nhảy việc” sau một thời gian ngắn thử việc (6 tháng đến 1 năm) để tìm môi trường làm việc khác phù hợp hơn, điều này gây ra sự bất ổn cho chính người lao động và cả doanh nghiệp.

Một áp lực khác mà người lao động trẻ tại TP. HCM phải đối mặt là thực trạng “việc ít - người đông”. TP. HCM là nơi có thị trường lao động lớn nhất nước với quy mô hơn 4,9 triệu người trong độ tuổi lao động. Tuy nhiên, đây cũng là nơi tập trung nhiều trường đại học lớn và thu hút rất nhiều sinh viên theo học mỗi năm. Điều này góp phần tạo ra nguồn nhân lực dồi dào cho thành phố, nhưng đồng thời cũng dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường việc làm, đặc biệt là đối với sinh viên mới ra trường.

Ngoài ra, làn sóng dịch chuyển lao động về các địa phương có chi phí sinh hoạt thấp hơn cũng ảnh hưởng đến tính ổn định của nguồn nhân lực tại TP. HCM. Nhiều doanh nghiệp tại TP. HCM cho biết đang gặp khó trong tuyển dụng, đặc biệt ở nhóm ngành kỹ thuật, sản xuất, công nghệ thông tin. Dù có nhu cầu tuyển cao, nhưng số ứng viên đáp ứng được yêu cầu ngày càng ít, buộc doanh nghiệp phải đầu tư thêm vào đào tạo lại hoặc giữ chân lao động hiện hữu bằng các chính sách phúc lợi…

Lối ra nào cho lao động trẻ?

Theo Sở Lao động – Thương binh và Xã hội TP. HCM, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm dưới 35 tuổi tuy đã giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn ở mức cao và tiềm ẩn rủi ro nếu không có giải pháp lâu dài.

Chính vì vậy, để tháo gỡ khủng hoảng thất nghiệp ở lao động trẻ, thành phố cần đẩy mạnh tái cơ cấu đào tạo nghề, tăng tính thực hành và gắn kết giữa nhà trường – doanh nghiệp. Thành phố cũng cần đẩy mạnh kết nối việc làm qua nền tảng số, tổ chức ngày hội tuyển dụng thường xuyên tại các khu chế xuất và trường đại học, kết hợp với đó là tổ chức các buổi tư vấn nghề nghiệp, giới thiệu việc làm tại các trung tâm dịch vụ việc làm để giúp người lao động dễ tiếp cận với các cơ hội việc làm hơn.

Theo báo cáo từ Trung tâm Dịch vụ việc làm TP.HCM, hiện trung tâm đang triển khai nhiều giải pháp để nâng cao kết nối cung cầu lao động trên thị trường việc làm. Thống kê từ đầu năm đến nay, Trung tâm đã tổ chức 33 phiên giao dịch việc làm, trong đó có 21 phiên diễn ra tại trung tâm và các điểm tiếp nhận bảo hiểm thất nghiệp. Các phiên giao dịch đã tư vấn cho hơn 110.000 lượt người, trong đó có 16.000 người được giới thiệu việc làm và có nhiều người nằm trong nhóm lao động trẻ.

Ngày hội giới thiệu việc làm - Ảnh: TTXVN

Về phía doanh nghiệp, các doanh nghiệp cần điều chỉnh chính sách nhân sự để phù hợp với thị trường việc làm và giữ chân người lao động, đặc biệt là hướng đến nhóm lao động trẻ, chẳng hạn như tăng lương cơ bản, cải thiện chế độ phúc lợi, hỗ trợ chi phí đi lại và thưởng theo hiệu suất...

Về phía người lao động, người trẻ cần thay đổi tư duy việc làm: xác định rõ mục tiêu nghề nghiệp và hướng đến sự phát triển dài hạn, liên tục trau dồi kỹ năng chuyên môn để thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường lao động. Khả năng học hỏi nhanh, thái độ cầu tiến, có trách nhiệm với công việc, có kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn giỏi sẽ là những yếu tố quyết định cơ hội nghề nghiệp bền vững trong thời kỳ cạnh tranh gay gắt.

Sự sôi động của thị trường việc làm tại TP. HCM đang mở ra nhiều cơ hội hấp dẫn cho người lao động, song cũng đặt ra nhiều áp lực hơn với người trẻ. Nếu không bắt nhịp kịp với sự thay đổi, chính lực lượng được kỳ vọng nhất này lại có nguy cơ bị bỏ lại phía sau.