Giữa những biến động phức tạp của kinh tế toàn cầu, thị trường dầu mỏ bước vào tháng 4/2025 trong trạng thái căng thẳng đa chiều. Theo Báo cáo Thị trường Dầu Mỏ Hàng Tháng (Monthly Oil Market Report – MOMR) do Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) công bố, giá hợp đồng ICE Brent giảm 4,6% xuống mức trung bình 71,47 USD/thùng, trong khi WTI cũng giảm 4,6% còn 67,94 USD/thùng. Tuy nhiên, thay vì rút khỏi thị trường, giới đầu cơ đã bất ngờ tăng ròng vị thế mua lên gần 23%, tương đương 66 triệu thùng chỉ trong một tháng, đưa tổng hợp đồng mở (open interest) trên cả hai sàn ICE và NYMEX đạt 5,5 triệu hợp đồng – mức cao nhất từ cuối năm 2024. Vậy điều gì đang diễn ra?
Trò chơi địa chính trị của thị trường dầu: Tại sao các quỹ đầu cơ quay lại bắt đáy ICE Brent và WTI?
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

“Cú sốc Liberation” và phản xạ ngược dòng

Ngày 2/4, chính quyền Hoa Kỳ bất ngờ công bố gói thuế quan mới có tên “Liberation Day”, áp lên nhiều mặt hàng nhập khẩu chiến lược từ các nền kinh tế lớn. Theo OPEC, “các hợp đồng dầu thô tương lai sụt giảm mạnh ngay sau công bố này, kéo theo làn sóng bán tháo tài sản rủi ro trên diện rộng”. Tuy nhiên, khi phần lớn nhà đầu tư tháo chạy, một nhóm khác lại chọn quay lại bắt đáy – đó là các quỹ đầu cơ.

Trong hai tuần cuối tháng 3, vị thế mua ròng trên ICE Brent tăng 41.524 hợp đồng, tương đương +18,8%, lên mức 262.070 hợp đồng. WTI cũng ghi nhận mức tăng 24.266 hợp đồng (+35,9%), đạt tổng cộng 91.844 hợp đồng. Cùng lúc, hợp đồng mở tăng mạnh – dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư đang đặt cược vào khả năng hồi phục ngắn hạn nhờ gián đoạn nguồn cung và tâm lý phòng vệ rủi ro.

Một yếu tố thúc đẩy kỳ vọng siết cung là sản lượng dầu của Mỹ trong tháng 1/2025 đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 11 tháng, theo dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA). Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu nội địa đẩy mạnh nhập mua để đối phó với rủi ro chuỗi cung ứng do các biện pháp thuế mới.

Tồn kho cạn kiệt, đường cong giá đảo chiều

Dữ liệu từ OPEC cho thấy, tính đến tháng 2/2025, tồn kho thương mại của OECD giảm 16,1 triệu thùng so với tháng trước, còn 2.746 triệu thùng – thấp hơn 173,5 triệu thùng so với mức trung bình giai đoạn 2015–2019. Trong đó, tồn kho sản phẩm tinh chế giảm mạnh 27,3 triệu thùng, trong khi tồn kho dầu thô chỉ tăng nhẹ 11,1 triệu thùng. Tỷ lệ tồn kho theo số ngày sử dụng giảm còn 60,9 ngày – mức thấp hơn 1,7 ngày so với trung bình trước đại dịch.

Cấu trúc giá kỳ hạn tiếp tục chuyển sang trạng thái backwardation mạnh hơn. Chênh lệch giá giữa hợp đồng tháng 1 và tháng 6 của ICE Brent tăng lên mức 2,32 USD/thùng, từ mức 2,24 USD/thùng trong tháng 2. Với WTI, chênh lệch giữa tháng 1 và tháng 3 tăng từ 59 cent lên 77 cent mỗi thùng. Theo OPEC, “điều này phản ánh sự lạc quan của giới giao dịch về triển vọng cân bằng cung – cầu”.

Tuy nhiên, tại thị trường châu Á, hợp đồng GME Oman – đại diện cho nguồn dầu Trung Đông – lại cho thấy dấu hiệu hạ nhiệt khi backwardation giữa tháng 1 và tháng 3 thu hẹp từ 1,80 USD xuống còn 1,03 USD/thùng. Điều này đến từ nhu cầu nhập khẩu yếu hơn của các nhà máy lọc dầu châu Á và khả năng cạnh tranh giá của các dòng dầu từ châu Mỹ.

Định vị lại dòng vốn toàn cầu

Không dừng lại ở yếu tố kỹ thuật, thị trường dầu đang được tái định vị như một tài sản chiến lược trong danh mục phòng vệ toàn cầu. Trong tháng 3, chỉ số U.S. Dollar Index (DXY) giảm liên tiếp, khiến giá dầu tính bằng USD hấp dẫn hơn với nhà đầu tư quốc tế. Theo OPEC, “lãi suất thực tại nhiều nền kinh tế phát triển đang tiến gần về 0 hoặc âm, khiến tài sản thực như vàng và dầu trở thành kênh trú ẩn được ưu tiên”.

Đáng chú ý, sự phân bổ dòng tiền đầu cơ không còn tập trung ở các sàn giao dịch lớn tại New York hay London. Theo OPEC, “dòng vốn đầu cơ không còn tập trung vào New York hay London, mà tăng rõ rệt tại thị trường châu Á, nơi các hợp đồng mini Brent và mini WTI ngày càng phổ biến với nhà đầu tư cá nhân có sử dụng đòn bẩy cao”. Điều này phản ánh sự toàn cầu hóa trong chiến lược đầu cơ dầu, và vai trò ngày càng lớn của nhà đầu tư cá nhân trong việc định hình kỳ vọng thị trường.

Trong tuần cuối tháng 3, tỷ lệ vị thế mua so với bán (long-to-short ratio) của hợp đồng ICE Brent đạt 4:1, còn hợp đồng WTI là 2:1. Đây là mức cho thấy tâm lý đầu tư đang nghiêng mạnh về khả năng phục hồi giá, bất chấp rủi ro lạm phát, thuế quan và địa chính trị đang leo thang.