Cá sặc rằn (còn gọi là cá bổi, cá lò tho hay cá rô tía da rắn), là loài cá nước ngọt – nước lợ quen thuộc ở Đông Nam Á, phân bố nhiều tại Thái Lan, Campuchia, Lào. Ở Việt Nam, cá sặc rằn tập trung chủ yếu tại vùng đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt ở Cà Mau và Đồng Tháp.

Nhờ thịt chắc, ngọt, dễ chế biến và bảo quản, loài cá này từ lâu đã trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng của miền Tây Nam Bộ.

Từng là món nghèo khó, nay phơi khô thành đặc sản 'hái ra tiền' 400.000 đồng/kg

Cá sặc rằn có thân dẹt, vây lưng nhọn kéo dài, vảy ánh vàng nâu kèm các sọc đen chéo như da rắn – cũng là lý do có tên gọi “sặc rằn”. Trong họ cá sặc, nổi bật nhất là sặc bướm (kích thước nhỏ, chỉ bằng ngón tay cái) và sặc rằn trưởng thành (to bằng bàn tay, vảy đen trắng xen kẽ rõ rệt). Thịt cá thơm nhẹ, chắc, hơi dai, mang vị ngọt đặc trưng khó lẫn với loài cá khác.

Từ món ăn nghèo đến đặc sản ngày Tết

Ngày trước, cá sặc rằn sinh sống nhiều ở ao đìa, sông rạch tự nhiên. Người dân chỉ cần chài lưới là có thể bắt được cả mẻ lớn, chủ yếu để ăn trong gia đình. Khi mùa mưa kết thúc (tháng 10–11 âm lịch), cá thường được đem làm khô để dành ăn Tết. Cá được mổ sạch, ướp muối rồi phơi nắng 2–3 ngày, tạo nên khô cá sặc – món ăn dân dã, đậm đà hương vị miền Tây.

Loại ngon nhất là cá vừa cỡ, khoảng 8–9 con/kg, sau khi phơi có thịt đỏ hồng, bụng dày mỡ béo ngậy, ăn không quá dai cũng không bở. Chỉ cần chiên vàng hay nướng than, khô cá sặc đã đủ khiến bữa cơm thêm đậm vị. Người dân miền Tây còn biến tấu thành nhiều món hấp dẫn: cơm chiên khô cá sặc, gỏi xoài khô cá sặc, cá sặc rút xương trộn gỏi… Không chỉ hợp cơm nóng, đây còn là “mồi nhậu” khoái khẩu khiến nhiều người mê mẩn.

Từng là món nghèo khó, nay phơi khô thành đặc sản 'hái ra tiền' 400.000 đồng/kg
Từng là món nghèo khó, nay phơi khô thành đặc sản 'hái ra tiền' 400.000 đồng/kg

Giá trị thương mại ngày càng cao

Nếu trước kia cá sặc rằn chỉ gắn liền với bữa cơm nghèo thì nay đã vươn lên thành đặc sản có giá trị. Trên thị trường, cá sặc tươi làm sạch, đóng gói có giá khoảng 120.000 đồng/kg; Khô cá sặc một nắng, rút xương cao cấp giá lên tới 400.000 đồng/kg.

Không chỉ khai thác tự nhiên, vài năm trở lại đây, nghề nuôi cá sặc rằn phát triển mạnh. Loài cá này có khả năng thích nghi tốt, sống khỏe cả trong môi trường nước ngọt lẫn nước lợ, nhiệt độ 25–30°C. Thức ăn chủ yếu là cám và bột cá, dễ tìm, chi phí thấp.

Nhờ nhu cầu thị trường tăng cao, nuôi cá sặc rằn đang mở ra hướng đi mới, giúp nông dân miền Tây cải thiện kinh tế.