Trong bối cảnh Mỹ ngày càng siết chặt các lệnh cấm xuất khẩu chip tiên tiến, đặc biệt là các dòng GPU cao cấp phục vụ cho trí tuệ nhân tạo như Nvidia A100 và H100, Trung Quốc đang triển khai một loạt chiến lược toàn diện nhằm ứng phó và bảo vệ năng lực công nghệ của mình. Cuộc đối đầu không chỉ là cuộc chơi của phần cứng mà còn mở rộng sang cả phần mềm, chuỗi cung ứng, chính sách và đổi mới khoa học. Đây không đơn thuần là một phản ứng tức thời mà là một nỗ lực lâu dài để Trung Quốc duy trì vị thế trong cuộc đua AI toàn cầu.

Bị Mỹ chặn chip, Trung Quốc chuẩn bị cho cuộc đua công nghệ đường dài
Trung Quốc đang triển khai một loạt chiến lược toàn diện nhằm ứng phó và bảo vệ năng lực công nghệ của mình

Ngay từ khi những đồn đoán đầu tiên về lệnh cấm xuất hiện, các ông lớn công nghệ như Tencent và Baidu đã nhanh chóng tích trữ lượng lớn chip GPU để đảm bảo nguồn lực cho các mô hình AI. Tuy nhiên, họ không chỉ dừng lại ở việc "ôm hàng" mà còn chủ động tối ưu hóa mô hình huấn luyện nhằm giảm thiểu chi phí phần cứng. Tencent đã phát triển các công cụ phần mềm cho phép sử dụng cụm GPU nhỏ hơn mà vẫn đạt hiệu suất tốt trong huấn luyện AI. Cùng lúc đó, Baidu đẩy mạnh phát triển nền tảng đám mây, áp dụng các mô hình AI nhẹ hơn và tối ưu để tiết kiệm tài nguyên.

Ở cấp độ quốc gia, Trung Quốc đang nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào công nghệ Mỹ bằng việc phát triển chip nội địa. Các công ty như Huawei và Cambricon đã tung ra các dòng chip AI mới như Ascend 910C và CloudMatrix, nhằm thay thế dần các dòng chip từ Nvidia. Dù vẫn còn chặng đường dài để đuổi kịp về hiệu năng, nhưng sự tiến bộ của các dòng chip nội địa cho thấy Trung Quốc đang từng bước xây dựng nền tảng công nghệ độc lập. Song song đó, các công ty như SiCarrier đã và đang phát triển máy móc sản xuất chip trong nước, nhằm giảm phụ thuộc vào các nhà cung cấp thiết bị quốc tế vốn chịu nhiều áp lực từ phía Mỹ.

Một hướng đi khác đầy tham vọng là đổi mới vật liệu để sản xuất chip. Thay vì tiếp tục lệ thuộc vào công nghệ bán dẫn dựa trên silicon truyền thống, các nhà khoa học Trung Quốc đang nghiên cứu các vật liệu thay thế như bismuth. Nhóm nghiên cứu từ Đại học Bắc Kinh đã công bố nguyên mẫu bóng bán dẫn bismuth có thể mang lại tốc độ xử lý cao hơn và tiết kiệm năng lượng hơn so với chip silicon. Nếu thành công, đây có thể là con đường "đi tắt" để Trung Quốc vươn lên dẫn đầu trong công nghệ bán dẫn thế hệ mới.

Không chỉ phản ứng ở mặt công nghệ, Trung Quốc cũng sử dụng đòn phản công kinh tế và chính sách. Nước này đã cấm xuất khẩu các kim loại chiến lược như gallium, germanium và antimony, vốn là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất chip. Họ đồng thời tăng cường kiểm soát hoạt động của các doanh nghiệp Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc, mở điều tra về các hành vi thương mại và an ninh. Những động thái này không chỉ nhằm trả đũa mà còn gửi thông điệp rằng Trung Quốc sẽ không ngồi yên để bị bóp nghẹt công nghệ.

Đáng chú ý là trong giai đoạn 2018 đến 2023, Trung Quốc dẫn đầu toàn cầu về số lượng công bố nghiên cứu trong lĩnh vực thiết kế và sản xuất chip, chiếm 34% tổng số bài nghiên cứu trên toàn thế giới. Con số này vượt xa Mỹ và châu Âu, cho thấy sự tập trung cao độ vào R&D như một trụ cột phát triển dài hạn. Điều đó không chỉ tạo ra lực lượng nhân sự chuyên môn lớn mà còn thúc đẩy hệ sinh thái bán dẫn trong nước phát triển bền vững hơn.