Bộ Y tế có động thái đặc biệt với quảng cáo thực phẩm chức năng 'nổ tung trời'

Hiện nay, hệ thống văn bản pháp lý điều chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh và quảng cáo thực phẩm chức năng tại Việt Nam khá đầy đủ, bao gồm Luật An toàn thực phẩm và các nghị định hướng dẫn thi hành. Thực phẩm chức năng được chia thành bốn nhóm chính: thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học và thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt.

Theo quy định, tất cả các sản phẩm TPCN phải được đăng ký bản công bố hoặc tự công bố trước khi lưu hành. Trong đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học và thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt phải được cơ quan chức năng xác nhận công bố sản phẩm trước khi đưa ra thị trường. Riêng thực phẩm bổ sung chỉ cần thực hiện tự công bố và nộp bản công bố đến cơ quan có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, quy định về quảng cáo TPCN cũng rất nghiêm ngặt. Đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học và thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, doanh nghiệp bắt buộc phải đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo với cơ quan quản lý trước khi phát hành. Nội dung quảng cáo phải phản ánh đúng bản chất sản phẩm, không được gây hiểu lầm về công dụng.

Những quảng cáo thổi phồng công dụng của thực phẩm chức năng gây hại cho người tiêu dùng. Ảnh chụp màn hình

Dù có những quy định chặt chẽ, tình trạng quảng cáo sai sự thật, phóng đại công dụng của thực phẩm chức năng vẫn diễn ra phổ biến. Nhiều doanh nghiệp lợi dụng tâm lý muốn nâng cao sức khỏe của người tiêu dùng để đưa ra các thông tin không chính xác, đánh lừa khách hàng về khả năng chữa bệnh của sản phẩm.

Theo thống kê từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), từ năm 2022 đến nay, cơ quan này đã xử phạt 87 cơ sở vi phạm với tổng số tiền 16,858 tỷ đồng. Trong khi đó, tại các địa phương, hơn 20.881 cơ sở bị xử phạt với số tiền lên đến 123,840 tỷ đồng. Các vi phạm chủ yếu liên quan đến quảng cáo không đúng sự thật, không được cấp phép hoặc quảng cáo quá mức công dụng của sản phẩm.

Bộ Y tế cũng đã phát hiện nhiều trường hợp vi phạm trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội, nơi các sản phẩm được quảng bá tràn lan với những lời khẳng định không có cơ sở khoa học.

Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đã có nhiều động thái quyết liệt để tăng cường công tác hậu kiểm. Một trong những biện pháp quan trọng là thành lập Trung tâm Đánh giá nguy cơ về an toàn thực phẩm thuộc Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm quốc gia. Trung tâm này sẽ tập trung vào việc kiểm tra, giám sát các sản phẩm TPCN đang lưu hành trên thị trường, cảnh báo sớm các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn.

Việc người nổi tiếng quảng cáo "lố" cho thực phẩm chức năng càng gây hệ lụy nghiêm trọng. Ảnh minh họa

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đang phối hợp với Bộ Công an, Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan để kiểm soát chặt chẽ hoạt động kinh doanh TPCN, đặc biệt trên các sàn thương mại điện tử, website bán hàng và các ứng dụng trực tuyến.

Bộ Y tế cũng đang trong quá trình sửa đổi Nghị định 15/2018 nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp và siết chặt công tác hậu kiểm. Việc sửa đổi này sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, kiểm soát tính năng, công dụng một cách chính xác hơn, hạn chế tối đa tình trạng quảng cáo quá mức.

Bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống quản lý, Bộ Y tế cũng đang xem xét tăng mức xử phạt đối với các vi phạm về an toàn thực phẩm. Hiện nay, theo các nghị định của Chính phủ, mức phạt tối đa có thể lên tới 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm, kèm theo các biện pháp bổ sung như đình chỉ hoạt động, tước giấy phép kinh doanh, buộc thu hồi sản phẩm và chịu chi phí xử lý hậu quả.

Ngoài ra, Bộ luật Hình sự cũng quy định các hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả có thể bị phạt tù lên đến 20 năm hoặc chung thân. Tuy nhiên, trước tình trạng vi phạm còn diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đã trình Chính phủ đề xuất điều chỉnh mức chế tài theo hướng tăng nặng hơn để đảm bảo tính răn đe.

Ngày 3/2/2025, Bộ Y tế đã gửi công văn xin ý kiến các bộ, ngành và UBND 63 tỉnh, thành phố về việc nâng mức xử phạt trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Dự kiến, sau khi tổng hợp ý kiến, Bộ sẽ trình Chính phủ phương án sửa đổi để áp dụng trong thời gian tới.