CEO BKAV Nguyễn Tử Quảng: Việt Nam hoàn toàn có thể có những Big Tech tầm thế giới

Chia sẻ tại phiên thảo luận thứ hai của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 với chủ đề “Kinh tế tư nhân: Gỡ rào cản – Giao trọng trách”, sáng 5/6, ông Nguyễn Tử Quảng, Tổng giám đốc Tập đoàn BKAV, bày tỏ sự lạc quan khi nhấn mạnh: “Lần đầu tiên, Bộ Chính trị và Chính phủ dành sự quan tâm mạnh mẽ, rõ ràng đến công nghệ và đổi mới sáng tạo qua các Nghị quyết như 57 và 68. Đây là những bước ngoặt được kỳ vọng sẽ giống như "Khoán 10" trong lĩnh vực công nghệ."

Theo ông Quảng, việc “mở khóa” tư duy và thể chế cho công nghệ không chỉ là điều kiện cần, mà còn là điều kiện đủ để Việt Nam vươn lên làm chủ cuộc chơi trong các lĩnh vực công nghệ lõi.

Ông Nguyễn Tử Quảng, Tổng giám đốc Tập đoàn BKAV, chia sẻ tại diễn đàn.

Dẫn câu chuyện thời sự toàn cầu, ông Quảng kể: “Khi ChatGPT ra đời, cả thế giới như náo loạn. Nhưng ít ai biết rằng, trong 4 công nghệ cốt lõi tạo nên ChatGPT, có tới 2 công nghệ mang dấu ấn của người Việt là tác giả hoặc đồng tác giả”. Ông nhấn mạnh, điều này chứng minh người Việt hoàn toàn có thể tạo nên công nghệ đỉnh cao toàn cầu, vấn đề còn lại là cơ chế và niềm tin.

Ông lấy ví dụ tại Google, rất nhiều kỹ sư người Việt đang đảm nhận vai trò then chốt trong các sản phẩm cốt lõi. Họ là những mắt xích không thể thiếu trong chuỗi sáng tạo công nghệ toàn cầu.

"15 năm trước, khi BKAV cho ra mắt Bphone – chiếc smartphone cao cấp đầu tiên “Made in Vietnam”. Khi đó, chúng tôi đã làm được điều tưởng như không thể: Sản xuất điện thoại cao cấp sánh ngang Apple, Samsung. Chúng tôi ký kết với hơn 300 nhà cung ứng toàn cầu, con số mà chỉ các tập đoàn hàng đầu như Apple, Samsung mới đạt tới. Trên thế giới, chỉ có 5 quốc gia tự làm được smartphone cao cấp và Việt Nam là một trong số đó", ông Quảng dẫn chứng.

Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận thực tế: “BKAV chưa trở thành một Big Tech. Các kỹ sư Việt đã tìm ra "lửa", nhưng phần lớn vẫn đang làm thuê cho các tập đoàn công nghệ nước ngoài.”

Lý giải về điều này, ông cho biết giai đoạn 1995 - 2000, các doanh nghiệp công nghệ tư nhân ở Việt Nam đã bắt đầu manh nha phát triển. Tuy nhiên phải đến giai đoạn 2010 trở đi, các doanh nghiệp nhà nước mới bắt đầu đặt chân vào lĩnh vực này.

“Tức là họ đi sau khu vực tư nhân ít nhất 15 năm. Khi vào cuộc, họ không bắt đầu từ con số 0, mà tuyển nhân sự từ chính các công ty tư nhân, thậm chí sẵn sàng trả lương cao gấp 1,5–2 lần để thu hút người giỏi,” ông Quảng nói.

Dù vậy, theo ông Quảng, rào cản lớn nhất với các doanh nghiệp nhà nước không nằm ở con người hay tài chính, mà là cơ chế: “Họ bị trói buộc bởi tư duy nhiệm kỳ và nỗi sợ trách nhiệm hành chính. Ví dụ nếu đầu tư 100 triệu đồng mà thất bại, có thể phải giải trình, thậm chí đối mặt với trách nhiệm hình sự. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân như chúng tôi có thể bỏ ra cả nghìn tỷ – vì đó là tiền của tôi, và tôi có quyền quyết định rủi ro. Chấp nhận mất để đổi lấy bước nhảy vọt.”

Ông Quảng chỉ rõ, đây chính là lý do khiến khu vực nhà nước khó tạo ra những sản phẩm công nghệ đột phá. Trong khi đó, khu vực tư nhân nếu có cơ chế đủ thông thoáng lại có thể làm nên chuyện.

“OpenAI hay DeepSeek khi mới thành lập chỉ có vỏn vẹn 40 nhân viên, nhưng đã làm chấn động cả thế giới với sản phẩm AI trị giá hàng chục, hàng trăm tỷ USD. Những công ty như vậy là minh chứng rằng chỉ cần một đội ngũ tinh nhuệ, một ý tưởng lớn và môi trường thuận lợi, bạn có thể thay đổi cuộc chơi toàn cầu. Người Việt hoàn toàn có thể làm được điều đó”, CEO BKAV nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông cũng không né tránh thực tế là phần lớn doanh nghiệp công nghệ tư nhân Việt Nam hiện nay vẫn đang vật lộn với bài toán “lấy công làm lãi”, phải gia công, outsource cho nước ngoài. Điều này khiến giá trị mang lại thấp, trong khi kỹ sư Việt có tiềm năng sáng tạo sản phẩm “make in Vietnam” thực thụ.

“Chúng ta cần một hành lang pháp lý minh bạch, công bằng, nơi doanh nghiệp không bị phân biệt là nhà nước hay tư nhân, lớn hay nhỏ. Chỉ khi đó, những người Việt có khát vọng, có năng lực và tinh thần dấn thân mới có cơ hội thực sự bứt phá, đóng góp vào tương lai công nghệ quốc gia,” ông Nguyễn Tử Quảng khẳng định.