Chính thức chốt dự án đường sắt 67 tỷ USD: Pha 'kiến tạo' cơ chế cho doanh nghiệp tư nhân nội địa

Hình minh họa

Sáng 27/6, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức khép lại. Với tỷ lệ tán thành tuyệt đối – 433/433 đại biểu có mặt, kỳ họp được đánh giá là “lịch sử của lịch sử” khi thông qua hàng loạt quyết sách quan trọng. Một trong những nội dung đáng chú ý là việc Quốc hội đồng thuận với đề xuất của Chính phủ, cho phép bổ sung hình thức đầu tư PPP và đầu tư kinh doanh cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, bên cạnh hình thức đầu tư công.

Theo Nghị quyết, Quốc hội giao Chính phủ tổ chức lựa chọn hình thức đầu tư, nhà đầu tư phù hợp với quy định hiện hành. Trường hợp cần áp dụng cơ chế, chính sách vượt thẩm quyền, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có tổng vốn đầu tư ước tính hơn 67 tỷ USD. Trước đó, tại Nghị quyết 172 ban hành ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư công. Tuy nhiên, trong bối cảnh Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khu vực tư nhân được ban hành, Chính phủ đã tiếp nhận nhiều đề xuất đầu tư từ doanh nghiệp tư nhân.

Theo Bộ Xây dựng, hiện có ít nhất 6 doanh nghiệp đăng ký đề xuất đầu tư theo hình thức độc lập hoặc liên danh, gồm: CTCP Đầu tư và Phát triển Đường sắt tốc độ cao VinSpeed, CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO), Liên danh Mekolor – Great USA, CTCP Xây dựng Thăng Long Quốc gia, CTCP Vận tải Đường sắt Việt Nam... Các doanh nghiệp này có thể tham gia với vai trò độc lập, liên danh hoặc nhà thầu phụ.

Chính phủ nhấn mạnh rằng, việc bổ sung hình thức PPP và đầu tư kinh doanh là cần thiết, phù hợp với các cơ sở pháp lý, chính trị và thực tiễn hiện nay. Điều này cũng thể hiện tinh thần khuyến khích khu vực tư nhân tham gia vào các dự án hạ tầng trọng điểm, như định hướng trong Nghị quyết số 68.

Tại cuộc họp ngày 20/6 vừa qua, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương bổ sung các hình thức đầu tư khác và giao Đảng ủy Chính phủ phối hợp cùng Đảng ủy Quốc hội trình Quốc hội khóa XV xem xét tại kỳ họp này.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 37 Luật Đầu tư công, việc bổ sung hình thức đầu tư không yêu cầu điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án. Tuy nhiên, vì nội dung này khác với Nghị quyết 172/2024/QH15 nên Chính phủ vẫn báo cáo để Quốc hội chấp thuận chính thức.

Việc “mở cửa” hình thức PPP cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được kỳ vọng sẽ thu hút nguồn lực xã hội hóa, giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước và tạo động lực lớn trong phát triển hạ tầng giao thông chiến lược quốc gia.