Chợ cóc sắp trở thành dĩ vãng?

Trong những năm gần đây, thị trường bán lẻ Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ. Nếu như trước đây, chợ cóc, chợ tạm từng là nét quen thuộc trong đời sống người dân bởi ưu điểm “rẻ, tiện, nhanh”, thì đến nay, mô hình này đang dần đi vào hồi kết. Nguyên nhân sâu xa không chỉ đến từ nhu cầu thay đổi của người tiêu dùng mà còn bởi quyết tâm của Chính phủ trong việc đưa thị trường bán lẻ vào khuôn khổ minh bạch và công bằng hơn.

Từ đầu năm 2025, hàng loạt chính sách mới được ban hành: kết nối hóa đơn điện tử với doanh nghiệp có doanh thu trên 1 tỷ đồng, siết chặt hàng hóa không rõ nguồn gốc, yêu cầu sàn thương mại điện tử phải thu thuế VAT ngay trên từng đơn hàng… Những biện pháp này đã tạo ra môi trường cạnh tranh minh bạch, giảm đáng kể lợi thế bất chính của hàng lậu, hàng giả vốn làm méo mó thị trường trong nhiều năm qua. Mới đây, Hà Nội đã ban hành Công văn số 4373/UBND-KT để triển khai Nghị quyết của HĐND thành phố về việc xử lý dứt điểm các chợ không phù hợp quy hoạch, chấm dứt hoạt động tại các tụ điểm kinh doanh tự phát và các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ. Mục tiêu của công văn này là hoàn tất việc xóa bỏ toàn bộ chợ tạm, chợ cóc trên địa bàn trong năm 2025. Đây là một bước đi táo bạo nhưng hợp lý, bởi hiện nay các chuỗi bán lẻ hiện đại và chợ mini đã đủ khả năng thay thế, đáp ứng đầy đủ những yêu cầu thiết yếu của người dân: từ giá cả hợp lý, nguồn gốc rõ ràng, đến sự tiện lợi khi mua sắm trực tiếp lẫn qua các kênh online.

Chợ cóc, chợ tạm đang dần biến mất

Không chỉ vậy, thị trường thương mại điện tử sau giai đoạn bùng nổ cũng bắt đầu bước vào chu kỳ thanh lọc. Trung bình, mức phí đã cao hơn 3-5% so với cùng kỳ, thậm chí cả năm 2025 ghi nhận chi phí bán hàng trên sàn tăng thêm 5-10%. Điều này khiến các nhà bán hàng, đặc biệt là nhóm nhỏ lẻ, chịu áp lực chi phí ngày càng nặng nề. Không chỉ dừng lại ở các khoản phí cố định cho mỗi đơn hàng, để bán được sản phẩm, người bán còn phải chi thêm cho tiếp thị liên kết, quảng cáo hay khuyến mãi. Tổng chi phí bán hàng trên sàn vì thế đã đội lên tới 20–25% doanh thu, chưa kể chi phí nhân công và văn phòng. Con số này hiện đã tương đương, thậm chí vượt qua mức chi phí trung bình của doanh nghiệp sản xuất và bán lẻ truyền thống, vốn dao động quanh 17–26% doanh thu (SG&A/Doanh thu). Phí bán hàng tăng, thuế và quy định ngày càng siết chặt khiến nhiều đơn vị nhỏ lẻ gặp khó. Thế nhưng, chính điều này lại mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp nội địa uy tín, vốn có nền tảng minh bạch và chuỗi cung ứng ổn định.

So sánh mức phí của hai sàn thương mại điện tử hàng đầu

Có thể nói, sự kết hợp giữa chính sách cứng rắn của Nhà nước và sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng của người dân đã tạo nên một bức tranh mới cho thị trường bán lẻ Việt Nam: trật tự hơn, minh bạch hơn, và đặc biệt là nhiều cơ hội tăng trưởng hơn cho các chuỗi bán lẻ hiện đại như WinCommerce hay Bách Hóa Xanh.

Nếu ví thị trường bán lẻ như một sân chơi, thì trước đây luật lệ còn chưa đầy đủ khiến nhiều “người chơi” thiếu minh bạch dễ dàng giành lợi thế. Nhưng nay, khi luật chơi dần rõ ràng, công bằng, những doanh nghiệp làm ăn bài bản sẽ có cơ hội phát triển bền vững. Và đó cũng chính là con đường để ngành bán lẻ Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn với chuẩn mực toàn cầu.