Thụy Sĩ đã khánh thành nhà máy điện mặt trời đầu tiên trên thế giới được lắp đặt trực tiếp trên đường ray tàu hỏa đang hoạt động. Dự án do công ty khởi nghiệp Sun-Ways thực hiện tại vùng Buttes, huyện Val-de-Travers, bang Neuchâtel, bao gồm 48 tấm pin quang điện, mỗi tấm có công suất 385W, được lắp đặt trên đoạn đường ray dài 100m, với tổng công suất đạt 18kW. Nhà máy dự kiến sẽ sản xuất khoảng 16MWh điện mỗi năm, cung cấp cho lưới điện công cộng cách đó 500m.

Việc lắp đặt các tấm pin được thực hiện hoàn toàn tự động bằng một đoàn tàu chuyên dụng do đối tác Scheuchzer phát triển. Hệ thống này có thể triển khai gần 1.000m2 tấm pin chỉ trong vài giờ, rút ngắn đáng kể thời gian và chi phí thi công so với phương pháp truyền thống.

Các tấm pin được thiết kế với tính năng tháo rời linh hoạt, cho phép bảo trì dễ dàng và đảm bảo hoạt động của đường sắt không bị gián đoạn. Bề mặt tấm pin được phủ lớp chống chói để tránh gây lóa mắt, đồng thời tích hợp hệ thống vệ sinh tự động, như bàn chải trụ gắn trên tàu hỏa, giúp loại bỏ bụi bẩn và duy trì hiệu suất vận hành ổn định.

Đất nước sạch nhất thế giới biến đường ray tàu hoả thành nhà máy điện mặt trời
Pin mặt trời được lắp đặt trên đường ray ở huyện Val-de-Travers. Ảnh: Sun-Ways

Với khoảng 5.000km mạng lưới đường sắt tại Thụy Sĩ, Sun-Ways ước tính tiềm năng lắp đặt có thể đạt tới 2,5 triệu tấm pin, tạo ra tới 1TWh điện mỗi năm. Trong tương lai, công ty này đặt mục tiêu mở rộng mô hình này sang các thị trường lớn như Đức, Áo, Ý, Mỹ và khu vực châu Á.

Dự án đã được Văn phòng Giao thông Vận tải Liên bang Thụy Sĩ phê duyệt vào tháng 10/2024, sau quá trình thử nghiệm kỹ thuật nghiêm ngặt. Sun-Ways lên kế hoạch tiếp tục thử nghiệm trong 3 năm tới, tập trung vào lớp phủ tấm pin, mức độ bám bẩn và tác động của hệ thống lên cơ sở hạ tầng đường sắt, với mục tiêu xác nhận độ an toàn dài hạn khi vận hành tàu hỏa bên trên bộ pin mặt trời lắp đặt trên đường ray.

Một nhóm nghiên cứu quốc tế gần đây cũng đã thực hiện phân tích kỹ thuật và kinh tế để xem xét tính khả thi khi lắp đặt hệ thống pin mặt trời ở giữa hoặc dọc đường ray. Phát hiện của họ chỉ ra những dự án như vậy không chỉ khả thi về mặt kỹ thuật mà còn cung cấp tiềm năng thương mại.

Thụy Sĩ nổi tiếng là một quốc gia sạch sẽ hàng đầu thế giới, luôn được xếp hạng cao về chỉ số môi trường (Environmental Performance Index - EPI). Dự án này đánh dấu một bước tiến đáng kể trong việc tích hợp năng lượng tái tạo vào cơ sở hạ tầng giao thông, mở ra mô hình năng lượng mới cho ngành đường sắt.