Giá lithium lao dốc sau cơn sốt: Thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh, dự báo ổn định trở lại từ 2025

Sau thời kỳ tăng nóng lên mức kỷ lục trong giai đoạn 2022–2023, giá lithium đã giảm mạnh trong năm 2024, phản ánh sự điều chỉnh cung cầu của thị trường toàn cầu và sự hạ nhiệt của ngành xe điện – lĩnh vực tiêu thụ lithium lớn nhất thế giới.

Vì sao lithium quan trọng?

Lithium – được mệnh danh là “vàng trắng” của thế kỷ 21 – là một nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực công nghệ hiện đại như:

Sản xuất pin lithium-ion: Dùng cho điện thoại, laptop, xe điện, hệ thống lưu trữ năng lượng tái tạo.

Công nghiệp: Là phụ gia trong thủy tinh, gốm sứ; chất bôi trơn chịu nhiệt; hợp kim nhẹ dùng trong hàng không vũ trụ.

Y học: Muối lithium như lithium carbonate được dùng điều trị rối loạn lưỡng cực, giúp ổn định tâm trạng.

Năng lượng sạch: Là trụ cột trong công nghệ lưu trữ năng lượng, đóng vai trò quan trọng trong quá trình phi carbon hóa toàn cầu.

Lithium mất hơn 70% giá trị trong 2 năm

Theo dữ liệu từ thị trường Trung Quốc – trung tâm giao dịch lithium lớn nhất thế giới, giá lithium carbonate đã giảm từ trung bình 36.320 USD/tấn (15/4/2023) xuống còn 9.860 USD/tấn (15/4/2025). Sự lao dốc này buộc nhiều nhà sản xuất phải điều chỉnh kế hoạch, cắt giảm công suất và trì hoãn các dự án mở rộng

Nguồn: Tradingeconomics.com

Đợt điều chỉnh giá sâu trong năm 2024 được lý giải bởi hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, nguồn cung tăng mạnh vượt cầu. Trong hai năm qua, hàng loạt dự án khai thác lithium mới tại Úc, Chile và Trung Quốc đi vào hoạt động, khiến sản lượng toàn cầu tăng nhanh chóng. Đặc biệt, nguồn cung spodumene dồi dào đã tạo áp lực giảm giá lên toàn chuỗi sản xuất pin. Thị trường bước vào giai đoạn dư cung tạm thời, khiến các nhà sản xuất phải hạ giá để giải phóng tồn kho.

Yếu tố thứ hai tác động đến giá của lithium là do nhu cầu xe điện suy yếu. Tốc độ tăng trưởng của ngành EV toàn cầu chững lại rõ rệt trong năm 2023-2024, nhất là tại ba thị trường chính: Trung Quốc, châu Âu và Hoa Kỳ. Nguyên nhân đến từ: giá xe vẫn còn cao, hạ tầng trạm sạc chưa đồng bộ, và tâm lý thận trọng do lạm phát, suy thoái và bất ổn địa chính trị. Các hãng xe và nhà sản xuất pin giảm mạnh lượng đặt hàng, khiến lượng tồn kho lithium tăng cao.

Dự báo giá lithium: Ổn định trong giai đoạn 2025–2028

Thị trường lithium năm 2025 đang đứng trước bước ngoặt quan trọng, với triển vọng thận trọng từ Goldman Sachs thách thức kỳ vọng lạc quan trước đó. Sau khi dự báo chính xác về tình trạng dư cung trong những năm gần đây, ngân hàng đầu tư này duy trì quan điểm thận trọng về triển vọng ngắn hạn của ngành. Tình hình này phản ánh sự tương tác phức tạp giữa cung cầu, cấu trúc chi phí và đổi mới công nghệ đang định hình bức tranh toàn cầu về lithium.

Các chuyên gia phân tích của Goldman Sachs tiếp tục khuyến nghị chiến lược “briners over miners” – ưu tiên các nhà khai thác lithium từ nước muối nhờ lợi thế chi phí thấp, hơn là các nhà khai thác từ quặng đá cứng truyền thống. Đây là một trong những yếu tố cốt lõi quyết định khả năng cạnh tranh trong bối cảnh giá giảm và thị trường dư cung.

Dù giá giảm, nhu cầu lithium vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh. Benchmark Mineral Intelligence dự báo, nhu cầu hóa chất lithium sẽ tăng hơn 20% trong năm 2025, chủ yếu nhờ vào sự phát triển của xe điện (EV) và giải pháp lưu trữ năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, nguồn cung cũng tăng hơn 15%, dẫn đến trạng thái dư cung nhẹ, đủ để kìm hãm các đợt tăng giá mạnh.

Tình trạng “cung gần vượt cầu” này được dự báo sẽ khiến thị trường ổn định nhưng khó phục hồi giá mạnh trong ngắn hạn.

Argentina được kỳ vọng sẽ gần như tăng gấp đôi sản lượng hóa chất lithium trong năm 2025. Các nguồn tài nguyên muối mặn rộng lớn của nước này đã thu hút nhiều khoản đầu tư lớn như dự án Rincon của Rio Tinto. Song song đó, Zimbabwe cũng vươn lên trở thành trung tâm khai thác quặng đá cứng, đặc biệt nhờ dòng vốn lớn từ các nhà đầu tư Trung Quốc. Sự trỗi dậy của các trung tâm khai thác mới như Argentina và Zimbabwe đang làm thay đổi bản đồ cung ứng toàn cầu, buộc các “ông lớn” truyền thống phải điều chỉnh chiến lược dài hạn.

Công nghệ chiết xuất lithium trực tiếp (DLE) đang trở thành hướng đi tiềm năng trong việc giảm chi phí và nâng cao hiệu suất. Các tập đoàn năng lượng như ExxonMobil đang đầu tư mạnh vào công nghệ này. Tại Mỹ, dự án đất sét Thacker Pass của Lithium Americas cũng đang được chú ý đặc biệt. Goldman Sachs cho rằng, với tốc độ phát hiện tài nguyên mới, các mỏ spodumene nhỏ, chất lượng thấp và xa xôi sẽ không còn hiệu quả kinh tế trong trung hạn – điều này càng nhấn mạnh vai trò của đổi mới công nghệ và đầu tư chiến lược.

Canaccord Genuity đã hạ dự báo giá spodumene xuống 15%, ước đạt khoảng 808 USD/tấn trong năm 2025. Trong khi đó, thị trường vẫn đối mặt với nhiều thách thức ngắn hạn, buộc các công ty phải tính đến việc sáp nhập, tái cấu trúc hoặc chuyển hướng đầu tư để giữ vị thế cạnh tranh.

Thị trường lithium được dự báo vẫn “mềm” trong năm 2025. Nửa đầu năm nhiều khả năng vẫn là giai đoạn bất ổn, trước khi các chính sách kích thích hoặc điều chỉnh từ chính phủ các nước phát huy tác dụng. Các nhà sản xuất và nhà đầu tư cần thích nghi với bối cảnh mới bằng cách tận dụng đổi mới công nghệ, đầu tư chiến lược và hiểu rõ động lực thị trường. Khả năng thích nghi sẽ là yếu tố then chốt để vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội trong chu kỳ mới.