Giảm giá mạnh nhưng xuất khẩu gạo Việt vẫn vững bước: Định hướng mới với gạo phát thải thấp

Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, trong 5 tháng đầu năm 2025, mặc dù khối lượng xuất khẩu gạo Việt Nam tăng 12,2% so với cùng kỳ năm 2024, nhưng giá trị xuất khẩu lại giảm 8,9% do giá gạo xuất khẩu bình quân giảm mạnh tới 18,7%, chỉ còn 516,4 USD/tấn. Tổng khối lượng xuất khẩu gạo trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt 4,5 triệu tấn, tương đương giá trị xuất khẩu 2,34 tỷ USD.

Philippines vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất của Việt Nam với 41,4% thị phần, tuy nhiên, xuất khẩu gạo sang thị trường này đã giảm 21,8%. Trong khi đó, các thị trường như Bờ Biển Ngà và Trung Quốc ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ về giá trị xuất khẩu, lần lượt tăng 2,7 lần và 83,7%. Đặc biệt, thị trường Băng-la-đét có mức tăng ấn tượng lên đến 515,6 lần, trong khi Indonesia chứng kiến sự sụt giảm mạnh 97,9%.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, một trong những nguyên nhân chính là sự mở cửa xuất khẩu của Ấn Độ và xu hướng tự túc lương thực của một số quốc gia khác. Mặc dù vậy, Việt Nam vẫn giữ được lợi thế nhờ giống lúa chất lượng cao, với 85% giống lúa mới và 89% giống lúa chất lượng cao, đồng thời loại gạo 5% tấm đã giảm đáng kể.

Trong bối cảnh giá gạo giảm, Chính phủ Việt Nam đang tập trung vào việc quy hoạch đất lúa và duy trì sản lượng lúa đạt 35 triệu tấn và xuất khẩu 5 triệu tấn gạo trong năm nay. Mặc dù giá trị xuất khẩu giảm, sản lượng gạo vẫn duy trì tăng trưởng, mở ra cơ hội để phát triển ngành lúa gạo trong tương lai.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh rằng để thúc đẩy tiêu thụ nông sản, Chính phủ đang phát triển các thị trường xuất khẩu, đồng thời xử lý các vấn đề thị trường để tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu nông sản Việt Nam.

Gạo Việt xanh phát thải thấp: Cơ hội mới cho xuất khẩu gạo

Một trong những điểm sáng trong ngành xuất khẩu gạo là nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” – một sáng kiến được phát triển trong khuôn khổ Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp”. Đề án này đã tạo ra những lô gạo đầu tiên đạt tiêu chuẩn phát thải thấp, gắn với các tiêu chuẩn sản xuất xanh, thân thiện với môi trường.

Sản phẩm gạo xanh đầu tiên của Việt Nam đã được xuất khẩu sang Nhật Bản thông qua Công ty Trung An, với mức giá bán FOB đạt trên 800 USD/tấn. Điều này cho thấy sự sẵn sàng chi trả cao của người tiêu dùng Nhật Bản đối với các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và thân thiện với môi trường.

Chính sách phát triển gạo xanh không chỉ nâng cao giá trị xuất khẩu mà còn đóng góp vào việc bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, với mục tiêu giúp gạo Việt Nam chiếm lĩnh các phân khúc thị trường cao cấp tại châu Âu, Bắc Mỹ và các khu vực có chính sách thuế ưu đãi cho sản phẩm phát thải thấp.

Với các giải pháp này, ngành xuất khẩu gạo Việt Nam vẫn có cơ hội duy trì đà tăng trưởng dù gặp khó khăn về giá trị. Việc chủ động áp dụng tiêu chuẩn phát thải thấp và tiếp cận thị trường xanh sẽ là yếu tố quyết định giúp Việt Nam không chỉ giữ vững vị trí trong ngành xuất khẩu gạo mà còn gia tăng giá trị hạt gạo trong thị trường quốc tế.