Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) cảnh báo: Các nhà sản xuất trong nước có nguy cơ mất thị trường nội địa

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với Hệ thống thương vụ Việt Nam mới đây, ông Đinh Quốc Thái - Tổng thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) - đã đưa ra đánh giá tổng quan về tình hình sản xuất kinh doanh của ngành thép trong năm 2024.

Dù đã đạt được một số kết quả tích cực, VSA nhận định sự hồi phục của ngành thép vẫn còn chậm và chưa đạt mức như năm 2021. Cụ thể, sản xuất thép thô chỉ đạt 95% so với năm 2021 (tương đương 23 triệu tấn), trong khi sản xuất thép thành phẩm chỉ bằng 89% (33 triệu tấn).

Nhìn về tương lai, VSA dự báo năm 2025, ngành thép sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó có cả việc Trung Quốc gia tăng xuất khẩu do thị trường nội địa yếu. Các nhà sản xuất thép Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ mất thị trường nội địa, ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả và công ăn việc làm của người lao động.

Năm 2025, công nghiệp thép tiếp tục phải đối mặt với các khó khăn thách thức. Nguồn: baochinhphu.vn

Ngoài ra, tình trạng cung vượt cầu đối với nhiều sản phẩm thép sản xuất trong nước, kết hợp với sự gia tăng mạnh mẽ của thép nhập khẩu, sẽ tạo áp lực cạnh tranh gay gắt về giá thành phẩm. Điều này khiến mức độ cạnh tranh trên thị trường nội địa trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết.

Đặc biệt, sự bất ổn của thị trường thế giới, đứt gãy chuỗi cung ứng, giá cước vận tải quốc tế… vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các nhà sản xuất thép. Thêm vào đó, các yếu tố biến động đến giá nguyên nhiên vật liệu chắc chắn sẽ làm gia tăng chi phí sản xuất.

"Sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn, đặc biệt các nước đều gia tăng các hàng rào kỹ thuật, tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại, lạm dụng chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh… làm công cụ và hàng rào ngăn cản thép nhập khẩu để bảo hộ sản xuất thép trong quốc gia và vùng lãnh thổ. Điều này sẽ là lực cản không nhỏ đối với việc xuất khẩu thép Việt Nam trong thời gian tới", ông Thái nhận định.

Để ứng phó hiệu quả trước sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn trong bối cảnh quốc tế hiện nay, bên cạnh việc triển khai các chính sách ngoại giao, VSA đề xuất cơ quan quản lý Nhà nước, đặc biệt là Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, cần tiếp tục theo dõi, cập nhật thông tin và cảnh báo sớm cho doanh nghiệp cũng như hiệp hội. Việc này sẽ giúp các doanh nghiệp sản xuất thép Việt Nam chủ động xây dựng kế hoạch ứng phó từ xa, từ sớm, kịp thời nhận diện cơ hội và giảm thiểu rủi ro trước những biến động về chính sách thương mại quốc tế.

Cụ thể, các quyết định tiếp theo của Chính quyền Mỹ liên quan đến đối tượng và thời gian áp thuế, thời hạn hoãn áp thuế cho từng đối tượng theo Điều khoản 232 Đạo luật thương mại mở rộng của Mỹ năm 1962; Đàm phán, cập nhật nội dung EU áp thuế carbon đối với từng sản phẩm thép theo cơ chế CBAM và theo dõi thủ tục EC đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia được nhập khẩu phế liệu từ EU cảnh báo sớm cho các bên để bổ sung thủ tục (nếu cần).

Bên cạnh đó, VSA kiến nghị cơ quan quản lý tăng cường năng lực bảo vệ sản xuất trong nước, theo hướng chặt chẽ đầu vào, thông thoáng đầu ra đối với các sản phẩm nội địa đã được sản xuất.

Đồng thời, các đơn vị cần nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp, trước mắt là nhằm giải quyết tình trạng thép Trung Quốc cạnh tranh không công bằng tại thị trường Việt Nam, đồng thời có chiến lược dài hạn để phòng ngừa nguy cơ thép từ các nền kinh tế lớn cạnh tranh không lành mạnh trong tương lai.

Đặc biệt, các đơn vị cần đảm bảo sự thông thoáng cho đầu ra từ khâu nghiên cứu thị trường, giới thiệu sản phẩm thép sản xuất tại Việt Nam đến việc xúc tiến thương mại, mở rộng xuất khẩu sang các thị trường mới; đồng thời, tiếp tục đơn giản hóa thủ tục xuất khẩu.

Bên cạnh đó, các cơ quan cần cảnh báo sớm và nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng điều tra, bao gồm đàm phán, trao đổi, trình bày lập luận và quan điểm của Việt Nam trước kết luận của cơ quan điều tra, cũng như hỗ trợ tham gia các phiên tham vấn công khai tại nước khởi kiện... Những nỗ lực này sẽ góp phần tạo lợi thế cạnh tranh cho thép Việt Nam tại các thị trường truyền thống, đồng thời khơi thông dòng chảy xuất khẩu thép ra thị trường toàn cầu.