Loại nem ‘độc lạ’ chế biến kỳ công, khi ăn nướng vùi tro bếp ngon nức tiếng ở vùng đất hai Vua Thanh Hoá

Ẩm thực xứ Thanh vốn nổi tiếng với những món quà dân dã, không cầu kỳ, xa hoa nhưng lại “ghi điểm” nhờ hương vị đậm đà, cách chế biến tỉ mỉ và sự kết tinh của bàn tay người dân quê hiền hậu. Bên cạnh nem chua trứ danh, du khách về Thanh Hoá níu chân bởi món nem nướng Thọ Xuân – một đặc sản mang đậm dấu ấn vùng đất “hai vua”.

Nem nướng bắt nguồn từ huyện Thọ Xuân – nơi sản sinh hai bậc minh quân là Hoàng đế Lê Đại Hành và Lê Thái Tổ, gắn với những chiến công oanh liệt chống giặc ngoại xâm. Không chỉ là vùng đất địa linh nhân kiệt, Thọ Xuân còn là chiếc nôi của một món ăn dân dã đã theo chân người xứ Thanh đi khắp mọi miền đất nước.

Theo anh Đỗ Văn Vũ, chủ một cửa hàng nem nướng lâu năm tại Thọ Xuân - cho biết, mỗi ngày, cơ sở của anh bán ra từ 300–400 quả nem, phục vụ cả khách địa phương lẫn chuyển phát đến khắp các tỉnh thành.

Anh Đỗ Văn Vũ, chủ một cơ sở sản xuất, chế biến nem nướng ở Thọ Xuân (Thanh Hoá). Ảnh: Tổng hợp

Chia sẻ về bí quyết làm nên hương vị độc đáo của nem nướng Thọ Xuân, anh Vũ cho biết khâu chọn nguyên liệu đóng vai trò then chốt. Loại thịt ngon nhất để làm nem là thịt nạc vai – vừa giòn, vừa có độ mềm nhờ lẫn chút mỡ. Thịt được thái miếng nhỏ, trộn cùng bì lợn thái sợi mảnh cỡ 0,5mm.

Các nguyên liệu khác như tỏi, ớt băm, tiêu bắc xay, nước mắm… được thêm vào để tạo hương vị cay nồng và đậm đà. Không thể thiếu là lá ổi non, lá đinh lăng – những “gia vị” thiên nhiên giúp tạo nên mùi thơm đặc trưng không lẫn vào đâu được.

Sau khi thịt ngấm gia vị từ 30–60 phút, người làm tiến hành nắm thành từng quả nhỏ. Lá chuối dùng để gói phải được hơ qua lửa hoặc phơi nắng để có độ dẻo, tránh rách khi gói. Công đoạn gói nem đòi hỏi đôi tay khéo léo: một lớp lá chuối, thêm lá ổi, lá đinh lăng, rồi đặt phần thịt vào cuộn tròn, bọc thêm hai lớp lá bên ngoài.

“Khi gói xong, chỉ cần để nem lên men trong khoảng 2–3 ngày nếu thời tiết lạnh, hoặc ủ qua đêm rồi bảo quản ngăn mát là có thể dùng được”, anh Vũ chia sẻ.

Khác với các loại nem khác, nem nướng Thọ Xuân không ăn trực tiếp mà phải được nướng trên than hồng hoặc vùi tro bếp. Khi lớp lá bên ngoài cháy xém, phần thịt bên trong vừa chín tới, tứa mỡ, thơm nức. Đó là lúc nem đạt độ ngon lý tưởng nhất.

Một đĩa nem nướng đúng điệu thường được thưởng thức cùng lá sung, chấm nước mắm tỏi ớt hoặc tương ớt. Thớ thịt đậm đà hòa quyện cùng vị chua nhẹ của men, mùi thơm nồng của thính gạo, lá đinh lăng, tất cả tạo nên một bản hòa ca hương vị khó quên.

Món nem nướng ở vùng đất hai vua Thọ Xuân trước khi bỏ lên bếp nướng. Ảnh: Tổng hợp

Trong thời đại hiện đại, nem nướng Thọ Xuân vẫn giữ trọn vẹn nét truyền thống nhưng linh hoạt hơn trong cách chế biến: có thể nướng bằng bếp điện, nồi chiên không dầu, hoặc chế biến thành các món rán, xào, hấp... Bảo quản trong ngăn mát có thể dùng trong vòng 20 ngày, còn hút chân không và để ngăn đông thì giữ được tới 40 ngày.

Ngoài nướng vùi trên tro bếp, thực khách khi ăn có thể nướng bằng nồi chiên không dầu. Ảnh: Tổng hợp

Cùng với bánh gai, chè lam, bánh cu đơ... nem nướng Thọ Xuân đang ngày càng khẳng định vị thế là món quà ẩm thực tinh tế của xứ Thanh, khiến du khách gần xa phải lưu luyến mỗi lần ghé thăm. Một món ăn không chỉ ngon mà còn mang đậm hồn cốt của vùng đất lịch sử ngàn năm.