Giản dị và quen thuộc, loại quả này thường xuất hiện trên những giàn leo xanh mướt ở vùng quê Việt Nam. Dù mang vị đắng đặc trưng khiến không ít người "chùn đũa" khi ăn lần đầu, nhưng ít ai ngờ rằng chính vị đắng ấy lại ẩn chứa hàm lượng dược chất quý giá, đặc biệt là vitamin C và các chất chống oxy hóa.

Loại quả rẻ tiền chỉ 10.000 đồng/kg, vị đắng 'chùn đũa' nhưng là vị thuốc quý của người Việt

Từ nhà bếp đến "nhà thuốc"

Loại quả này có nhiều tên gọi – mướp đắng, khổ qua – và thường rộ mùa từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch. Với giá bán phổ biến chỉ 10.000–30.000 đồng/kg, mướp đắng dễ dàng tìm thấy ở hầu hết các chợ, siêu thị hoặc cửa hàng thực phẩm.

Tuy mang vị khó ăn với nhiều người, mướp đắng từ lâu đã được cả Đông y lẫn y học hiện đại đánh giá cao nhờ công dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, giảm đường huyết, chống viêm…

Không chỉ phần quả, mà lá, rễ, hạt, thậm chí cả bã mướp đắng cũng được sử dụng như một phần của các bài thuốc dân gian từ hàng trăm năm qua.

Loại quả rẻ tiền chỉ 10.000 đồng/kg, vị đắng 'chùn đũa' nhưng là vị thuốc quý của người Việt
Loại quả rẻ tiền chỉ 10.000 đồng/kg, vị đắng 'chùn đũa' nhưng là vị thuốc quý của người Việt

Giá trị dinh dưỡng đáng chú ý

Theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), trong mỗi khẩu phần khoảng 124g mướp đắng nấu chín không thêm chất béo, có chứa:

Calo: 24

Chất béo: 0,2g

Natri: 392mg

Carbohydrate: 5,4g

Chất xơ: 2,5g

Đường: 2,4g

Chất đạm: 1g

Hàm lượng vitamin C cao, cùng với các hợp chất chống oxy hóa, flavonoid và alkaloid tự nhiên khiến mướp đắng trở thành thực phẩm chức năng tự nhiên giúp tăng sức đề kháng, cải thiện tiêu hóa, và hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu.

Dù đắng, mướp đắng vẫn được người Việt chế biến thành nhiều món ăn thanh mát, tốt cho sức khỏe:

Canh khổ qua nhồi thịt: Món quốc dân mùa hè, giúp mát gan, dễ tiêu.

Khổ qua xào trứng: Sự kết hợp giữa vị đắng và độ béo giúp món ăn dễ tiếp cận hơn với người chưa quen.

Gỏi khổ qua tôm thịt: Khi được sơ chế đúng cách, khổ qua giữ độ giòn, thanh mát, hợp thời tiết nóng bức.

Trà khô hoặc nước ép khổ qua: Dễ dùng, có tác dụng hỗ trợ thanh lọc cơ thể, kiểm soát đường huyết, làm mát gan.

Trong dân gian, nước sắc từ mướp đắng được dùng để giải cảm, giảm sốt. Bã khổ qua đắp ngoài da giúp giảm mụn nhọt, mẩn ngứa. Bột mướp đắng khô có thể dùng uống mỗi sáng như một cách hỗ trợ ổn định đường huyết cho người tiền tiểu đường hoặc người cao tuổi.

Y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều tác dụng tiềm năng của khổ qua như: Hạ đường huyết; Kháng khuẩn; Hỗ trợ giảm cân; Chống viêm; Bảo vệ gan và tim mạch.

Trong thời buổi người người tìm đến thực phẩm chức năng, mướp đắng – loại quả rẻ tiền, dân dã – lại chính là “vị thuốc xanh” gần gũi mà nhiều người vô tình bỏ qua. Ăn khổ qua không chỉ là thói quen ăn uống lành mạnh, mà còn là một cách đơn giản để nuôi dưỡng cơ thể từ bên trong.