Loại rau dại mọc bám tường, giá 70.000 đồng/kg, người bán dặn 'mua về phải ăn ngay'

Thời gian gần đây gần đây, tại nhiều chợ online và cửa hàng nông sản sạch, vẩy ốc bất ngờ được săn lùng. Vẩy ốc có tên khoa học Ficus pumila, thuộc họ Dâu tằm (Moraceae), còn gọi là trâu cổ, xộp, mộc liên hay “sung thằn lằn” tùy vùng. Cây leo mạnh, có rễ bám trên bề mặt ẩm và tồn tại dưới hai trạng thái cành: cành non ôm sát nền với lá nhỏ dẹt như “vẩy ốc” và cành trưởng thành có lá to, dày, mang cơ quan sinh sản. Loài này phân bố tự nhiên rộng ở châu Á, trong đó có Việt Nam, thường gặp ở các bờ tường ẩm, thân cây cổ thụ và vách đá.

Cây vẩy ốc có giá dao động từ 40.000-70.000 đồng/kg. Ảnh minh họa

Phần được gọi là “quả vẩy ốc” thực chất là bao hoa (syconium), cấu trúc đặc trưng của chi Ficus, có hình tương tự quả sung/vả, non màu lục, chín chuyển đỏ. Vào mùa quả, người dân thu hái để chế biến món thạch Ái Ngọc (Aiyu jelly), đặc sản có nguồn gốc Đài Loan. Hạt của vẩy ốc chứa các pectin và chất keo, khi chà xát nhẹ bằng túi lọc trong nước mát, dịch chiết sẽ đông tự nhiên thành thạch, thường ăn kèm chanh mật ong, nước trái cây hay trà sủi bọt. Món này khác với “sương sáo” (grass jelly) vốn làm từ loài bạc hà dây.

Quả vẩy ốc

Không chỉ là nguyên liệu ẩm thực, vẩy ốc còn gắn với y học cổ truyền. Tư liệu dược liệu trong nước ghi nhận: lá và cành (vị chát, tính bình) được dùng trong các bài thuốc dân gian với công năng hoạt huyết, tiêu viêm, lợi thấp; quả xanh từng được ghi nhận hỗ trợ các chứng tắc sữa sau sinh trong kinh nghiệm dân gian. Tuy nhiên, đây chỉ là thông tin tham khảo; người tiêu dùng cần thận trọng, không tự ý sử dụng thay thế điều trị và nên tham vấn chuyên môn khi cần thiết.

Ngoài ra, cây vẩy ốc còn được trồng làm hàng rào xanh, phủ tường vì khả năng bám dính tốt, tốc độ sinh trưởng nhanh. Tuy nhiên, chính đặc tính này cũng có thể gây hại tới bề mặt vật liệu cũ nếu quản lý kém, gia chủ cần tỉa cắt định kỳ và lưu ý tránh để rễ bám làm bong tróc lớp vữa ở công trình xuống cấp.