Ở các miền quê Việt Nam, có những loại cây, loại quả gắn liền với tuổi thơ của những đứa trẻ nơi thôn dã, nhưng với người thành phố, chúng chỉ hiện diện qua mạng xã hội. Một trong số đó là quả duối.

Cây duối (Streblus asper Lour.) thuộc họ Dâu tằm, phân bố ở nhiều nước châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan, Việt Nam… Cây cao trung bình 4–5 m, có mủ trắng, trước đây thường mọc hoang hoặc được trồng làm hàng rào ở nông thôn.

'Lộc trời' vàng óng từng đầy hàng rào quê, nay hiếm đến mức có tiền chưa chắc mua được
Không chỉ ăn ngon, cây duối còn có giá trị dược liệu - Ảnh minh họa

Duối là cây đơn tính khác gốc, mỗi cây chỉ cho hoa đực (màu vàng) hoặc hoa cái (màu lục), mọc thành chùm hoặc đơn lẻ. Lá cứng, mọc so le, mép có răng cưa, xanh đậm. Quả nhỏ chỉ bằng đầu ngón tay út, khi chín vàng, vị ngọt thanh. Ngày trước, ở nhiều vùng cao, quả duối được bán với giá 20.000 – 25.000 đồng/kg. Nay, loại quả này hiếm đến mức “có tiền chưa chắc mua được”, nên được ví như “lộc trời”.

Không chỉ ăn ngon, cây duối còn có giá trị dược liệu. Đông y cho rằng duối có tính mát, vị đắng, giúp cầm máu, giải độc, sát trùng, thanh nhiệt… Hầu như mọi bộ phận từ lá, mủ, quả, hạt, vỏ, cành, rễ đều hữu ích cho sức khỏe.

'Lộc trời' vàng óng từng đầy hàng rào quê, nay hiếm đến mức có tiền chưa chắc mua được
Quả duối nhỏ như đầu ngón tay út, màu vàng, vị ngọt thanh - Ảnh minh họa

Chị Thu Nga (30 tuổi, Hưng Yên) nhớ lại: “Xưa quê tôi nhà nào cũng trồng duối làm hàng rào. Hè đến, bọn trẻ lại hái quả ăn, nhỏ nhỏ vàng vàng, ngọt dịu và thơm nhẹ”.

Nhưng nay, thay vì hàng rào cây, nhiều gia đình xây tường gạch kiên cố, khiến duối dần biến mất. Một số gia đình khá giả chơi duối cảnh, cắt tỉa cầu kỳ, song thường không để cây ra quả. Vì thế, để thưởng thức quả duối dại, nhiều người phải về quê và may mắn mới tìm được.