Trong những ngày đầu tháng 5, giá sầu riêng Ri6 tại các nhà vườn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã giảm xuống chỉ còn khoảng 25.000 đồng/kg – mức giá thấp hơn từ 5.000 đến 15.000 đồng/kg so với cách đây một tháng. Tuy nhiên, nghịch lý là dù giá bán giảm sâu, nhiều thương lái vẫn không mặn mà thu mua.

Tình trạng này khiến nhiều nông dân tại huyện Phong Điền (TP Cần Thơ), huyện Châu Thành A (tỉnh Hậu Giang) phải tự mang sầu riêng ra bày bán ven Quốc lộ 61C – tuyến đường kết nối Cần Thơ với TP Vị Thanh. Giá bán lẻ tại đây dao động từ 30.000 đến 60.000 đồng/kg, tùy vào chất lượng và kích cỡ trái. Dù có cao hơn giá tại vườn, nhưng hình thức bán nhỏ lẻ này chỉ mang tính tạm thời và không bù đắp được chi phí vận chuyển, công chăm sóc, thu hoạch.

Không chỉ riêng Cần Thơ hay Hậu Giang, mô hình “vừa bán vừa chờ” này cũng xuất hiện ở nhiều địa phương khác như Vĩnh Long, Tiền Giang, Bến Tre, phản ánh rõ rệt sự bế tắc trong khâu tiêu thụ.

Một giống sầu riêng ở miền Tây rớt giá, nông dân đổ ra quốc lộ tìm lối thoát
Nông dân bày sầu riêng ra bán ven đường quốc lộ để cứu vãn tình hình. Ảnh minh họa

Nguyên nhân đợt sụt giá lần này là do một số thị trường nhập khẩu lớn đã tăng cường kiểm soát chất lượng sầu riêng, khiến sản phẩm không đạt chuẩn bị từ chối hoặc trả về. Điều này làm gián đoạn đầu ra và khiến giá nội địa bị ảnh hưởng theo.

Trung Quốc đang áp dụng các tiêu chuẩn kiểm dịch và truy xuất nguồn gốc chặt chẽ hơn. Nếu nông dân và doanh nghiệp không tuân thủ các tiêu chuẩn này, sản phẩm dù thu hoạch đúng vụ cũng khó tiêu thụ trôi chảy.

Bên cạnh đó, việc sản lượng sầu riêng tăng nhanh trong khi hệ thống chế biến và bảo quản chưa theo kịp cũng góp phần khiến cung vượt cầu, tạo áp lực đè nặng lên giá thu mua.

Trước tình hình này, ngành nông nghiệp các địa phương đã khuyến cáo người dân chuyển hướng sang canh tác bền vững và áp dụng tiêu chuẩn quốc tế như GlobalG.A.P hoặc VietGAP để tăng sức cạnh tranh.

Về phía doanh nghiệp, nhiều chuyên gia cũng cho rằng nên đẩy mạnh chế biến sâu như sản xuất sầu riêng đông lạnh, sầu riêng sấy, bánh kẹo từ sầu riêng… để gia tăng giá trị và mở rộng sang các thị trường khác ngoài Trung Quốc, như Hàn Quốc, Nhật Bản hay EU – nơi có nhu cầu ổn định nhưng yêu cầu cao về chất lượng.